w ten dzień

- w kuchni/łazience in the kitchen/bathroom

- w domu/szkole/pracy at home/school/work

- w Warszawie/we Wrocławiu in Warsaw/Wrocław

- w Polsce/we Włoszech in Poland/Italy

- w górach/lesie in the mountains/forest

- w powietrzu/wodzie in the air/water

- w szklance/pudełku in a glass/box

- w prasie in the press

- w telewizji/radiu on television/on the radio

- w wyobraźni in one’s imagination

- otwór w desce a hole in a board

- trzymała coś w dłoni she was holding something in her hand

- siedział w fotelu he was sitting in an armchair

- trzymał ręce w kieszeniach he had his hands in his pockets

- byłem wczoraj w kinie/teatrze I went to the cinema/theatre yesterday

- uczyła się w szkole muzycznej she was studying at a music school

- nagle stanął w drzwiach suddenly he appeared in the doorway

- służyć w armii to be in the army

- grać w orkiestrze to play with a. in an orchestra

- działać w związkach zawodowych to be a trade union activist

- to najcenniejszy obraz w całej kolekcji this is the most valuable picture in the entire collection

- śledzie w oleju/sosie pomidorowym herring in oil/tomato sauce

- zakręciło jej się w głowie she felt dizzy

- w stronę czegoś in the direction of sth, towards sth

- nie wchodź w kałuże don’t walk in the puddles

- samochód wjechał w tłum the car ploughed into the crowd

- pies chwycił kość w zęby the dog took the bone in its teeth

- wziął ją w ramiona he took her in his arms

- wpięła kokardę we włosy she pinned a ribbon in her hair

- pojechali w góry they’ve gone to the mountains

- spojrzeć w lewo/prawo to look (to one’s) left/right

- spojrzeć w górę/dół to look up(wards)/down(wards)

- wypłynąć w morze to set sail

- uderzenie w nos/szczękę a blow on the nose/jaw

- pocałować kogoś w usta/policzek to kiss sb on the lips/cheek

- uderzyć się w głowę/kolano (o coś) to hit one’s head/knee (on sth)

- walić w drzwi to bang on the door

- oparzyć się w rękę to burn one’s hand

- ugryźć się w język to bite one’s tongue także przen.

- pies ugryzł go w nogę a dog bit his leg a. bit him in the leg

- podrap mnie w plecy scratch my back

- piorun uderzył w drzewo the lightning struck a tree

- w spódnicy/sandałach/okularach in a skirt/in sandals/in glasses

- mężczyzna w czarnym kapeluszu a man in a. wearing a black hat

- (on) zawsze chodzi w dżinsach he always wears jeans

- ubrał się w ciemny garnitur he put on a dark suit

- kobieta w bieli a woman (dressed) in white

- bukiet róż w celofanie a bunch of roses wrapped in cellophane

- proszę mi to zapakować w papier/w pudełko please wrap it up in paper/pack it in a box (for me)

- nowe kierunki w sztuce new directions in art

- symbole stosowane w matematyce symbols used in mathematics

- co nowego w polityce? what’s new in politics?

- żyć w skrajnej nędzy to live in extreme poverty

- być w wyśmienitym nastroju to be in the best of moods

- być w opłakanym stanie to be in a lamentable state

- wpakować kogoś w kłopoty to get sb into trouble

- wprawić kogoś w zdumienie/zakłopotanie to astonish/embarrass sb

- wpaść w furię to fly into a passion

- w milczeniu in silence

- w samotności in solitude

- w całym zamieszaniu in all the confusion

- w wielkim skupieniu with great concentration

- w tych warunkach in these conditions

- w trzydziestostopniowym upale in the 30-degree heatwave

- nie wychodzę z domu w taki mróz/upał I don’t go out when it’s that cold/hot

- w XX wieku/w 1873 roku in the 20th century/in 1873

- w latach dwudziestych XIX wieku in the eighteen twenties

- w zimie/lecie in (the) winter/summer

- w maju/we wrześniu in May/September

- w poniedziałek/we wtorek on Monday/Tuesday

- w ubiegły/przyszły czwartek last/next Thursday

- w ubiegłym/przyszłym roku last/next year

- w następnym roku in the following year

- we dnie i w nocy day and night

- w ten dzień a. w tym dniu (on) that day

- w dniu 11 listopada on the 11th of November

- w starożytności/średniowieczu in ancient times a. antiquity/the Middle Ages

- w dawnych czasach in the old days

- w przeszłości/przyszłości in the past/the future

- w młodości in sb’s youth

- w rok/miesiąc/tydzień później a year/month/week later

- w dwie godziny/w trzy miesiące/w rok in two hours/three months/a year

- zginął w powstaniu he was killed during/in the uprising

- w rozmowie ze mną wspomniał, że… in conversation with me he mentioned that…

- w podróży (on) najczęściej śpi he usually sleeps when travelling

- komedia w trzech aktach a comedy in three acts

- mapa w skali 1:100000 a map to a scale of 1:100,000

- stoły ustawione w podkowę tables arranged in a horseshoe

- otrzymać honorarium w gotówce to be paid in cash

- mówili w jakimś obcym języku they were speaking in a foreign language

- cukier w kostkach cube sugar, sugar cubes

- herbata w granulkach granulated tea

- mleko w proszku powdered milk

- mydło w płynie liquid soap

- spodnie w jasnym kolorze light-coloured trousers

- sukienki w kilku kolorach dresses in several colours

- rzeźba w marmurze a sculpture in marble

- 10 tysięcy złotych w banknotach dwudziestozłotowych ten thousand zlotys in twenty-zloty notes

- spódnica w kwiaty a flower-patterned skirt

- zasłony w paski striped curtains

- papier w kratkę squared paper

- rękawy haftowane w srebrne gwiazdy sleeves embroidered with silver stars

- pokroić coś w kostkę/plastry to cut sth into cubes/slices, to cube/slice sth

- czarownica przemieniła królewicza w żabę the witch turned the prince into a frog

- mżawka przeszła w ulewę the drizzle turned into a downpour

- podanie w dwóch/trzech egzemplarzach an application in duplicate/triplicate

- spali we trójkę w jednym łóżku the three of them slept in one bed

- poszliśmy w piątkę do kina the five of us went to the cinema

- romantyczna podróż we dwoje a romantic journey for two

- szorstki w dotyku rough to the touch

- on jest miły/niemiły w obejściu he’s pleasant/unpleasant

- za ciasny/luźny w pasie too tight/loose round the waist

- ciasny w ramionach tight across the shoulders

- szeroki w ramionach/biodrach broad-shouldered/broad-hipped

- urządzenie proste w obsłudze an easy-to-use appliance

- był zawsze rozsądny w planowaniu wydatków he was always prudent in planning his expenditure

- w uznaniu jego zasług in recognition of his services

- w obawie o jej/własne bezpieczeństwo in fear of a. fearing for her/one’s own safety

- w poszukiwaniu lepszego życia in one’s search for a better life

- w nadziei, że… in the hope that…

- ruszyć w pogoń za kimś to set off in pursuit of sb

- puścić się w tany to start dancing

- wahanie w jego/jej głosie hesitation in his/her voice

- było coś dostojnego w jej zachowaniu there was something dignified in her manner

* * *

inv ( litera) W, w

* * *

indecl. ( litera) W, w; W jak Wacław W is for Whiskey; W as in Whiskey.

+ Loc.

1. (miejsce, lokalizacja) in, at, inside; w domu at home; w pracy at work; w kinie at the movie theater; Br. at the cinema; w górach in the mountains; w lesie in the forest; w szklance in a glass; w samochodzie in the car; w pociągu on the train; w areszcie in detention; w biurze at the office; w odległości stu metrów 100 meters away, within 100 meters; w prasie in the papers; w radiu on the radio; w telewizji on TV; w wojsku in the army; w sądzie in court; w pamięci in memory; w wyobraźni in one's imagination; w sercu in one's heart; w duchu in one's soul; zimno mi w nogi my feet are cold.

2. ( okoliczności) in; w bójce in fight; w płomieniach in flames; w trzech tomach in three volumes; w dwóch egzemplarzach in two copies; w skrócie in short; w poszukiwaniu prawdy in search for the truth; w części (odnowiony) partly (redecorated).

3. ( stan) in; w chorobie in illness; w gorączce in fever; w miłości in love; w milczeniu in silence; w nędzy in poverty; w panice in panic; w budowie under construction; w blasku sławy in a blaze of glory; być w dobrym humorze be in a good mood; być w błędzie be mistaken; coś jest w modzie sth is in vogue l. fashion.

4. ( ograniczenie) in; w pasie round the waist; szorstki w dotyku rough to the touch; szczupła w biodrach slim-hipped; miły w kontaktach osobistych pleasant in personal relations.

5. ( ubiór lub jego część) in; w futrze in a fur coat; w okularach wearing glasses; w kapeluszu with a hat on, in a hat; kobieta w bieli a woman in white.

6. (to, w czym się coś trzyma) in; w ręce in hand; w pułapce in a trap; trzymać kogoś w ramionach hold sb in one's arms.

7. ( postać) in; mydło w płynie liquid soap; cukier w kostkach cube sugar; rzeźba w marmurze sculpture in marble; milion dolarów w złocie a million dollars in gold; 1000 zł w banknotach stuzłotowych a thousand zlotys in one hundred zloty bills; Br. a thousand zlotys in one hundred zloty notes.

8. ( typ działania) in; dostać (coś) w prezencie get l. receive (sth) as a present; płacić w gotówce/ratach pay in cash/in installments.

9. + Acc. ( kierunek) in, to; w lewo/prawo to the left/right; w dół/górę downwards/upwards; patrzeć w niebo look up in the sky; pojechać w góry go to the mountains; wyjść w morze set sail.

10. (kształt, właściwość) in; w kratkę checked, checkered, Br. chequered; w kwiaty flowered, millefleurs; w paski striped; w parach in pairs; pokroić (coś) w kostkę cut (sth) into cubes, cube (sth).

11. ( przedmiot działania) on, in; bić w dzwony ring the bells; celować w serce aim at the heart; inwestować w swoją przyszłość invest in one's future; uderzyć się w palec ( u nogi) stub one's toe; ( u ręki) hit one's finger; uderzyć się w głowę get a bang on the head; walić w drzwi bang on the door; wdać się w bójkę get into a fight; wierzyć w Boga believe in God; wprawić w zdumienie astonish, amaze; puknij się w czoło are you out of senses?

12. + Acc. ( całość) in; w całości in full; w pełni to the full; w całym słowa tego znaczeniu par excellence; układać fakty w logiczną całość arrange facts logically.

13. + Acc. ( wyposażenie) with; uzbrojony w karabin armed with a gun; wyposażony w narzędzia equipped with tools; obfitować w ryby swarm l. teem with fish; zaopatrzyć w żywność provide with food.

14. + Acc. ( sposób) in; rozumieć w lot be quick on the uptake; śmiać się w głos laugh up l. in one's sleeve; wyciąć w pień kill every last one; żyć w nędzy live in poverty.

15. + Acc. ( cel) in; grać w karty play cards; pójść (do kogoś) w odwiedziny pay (sb) a visit; zapaść w sen lapse into sleep, fall asleep.

16. + Acc. ( skutek) into; obrócić się w popiół turn to dust; rozpaść się w kawałki fall into pieces; śpiew przerodził się w krzyk the singing turned into a scream.

17. + Acc. ( odczucia) in; być w dobrym humorze be in a good mood; leżeć w bólach be lying in pains.

18. + Acc. l. Loc. ( czas) at, on, in; we wtorek on Tuesday; w dzień during the day, by day; w południe at noon; w nocy at night; w maju in May; w roku 1995 in 1995; w lecie in the summer; w porze lunchu at lunchtime; w czasie urlopu during the holiday; w dniu ślubu on the wedding day; w wieczór wigilijny on Christmas Eve; w rok po spotkaniu a year after the meeting; w godzinę po twoim wyjściu an hour after you left; w ostatniej chwili at the last minute l. moment, at the eleventh hour; w ostatnich latach in recent years; w biały dzień in broad daylight; w młodości in one's youth; dzień w dzień day after day.

- w kuchni/łazience in the kitchen/bathroom

- w domu/szkole/pracy at home/school/work

- w Warszawie/we Wrocławiu in Warsaw/Wrocław

- w Polsce/we Włoszech in Poland/Italy

- w górach/lesie in the mountains/forest

- w powietrzu/wodzie in the air/water

- w szklance/pudełku in a glass/box

- w prasie in the press

- w telewizji/radiu on television/on the radio

- w wyobraźni in one’s imagination

- otwór w desce a hole in a board

- trzymała coś w dłoni she was holding something in her hand

- siedział w fotelu he was sitting in an armchair

- trzymał ręce w kieszeniach he had his hands in his pockets

- byłem wczoraj w kinie/teatrze I went to the cinema/theatre yesterday

- uczyła się w szkole muzycznej she was studying at a music school

- nagle stanął w drzwiach suddenly he appeared in the doorway

- służyć w armii to be in the army

- grać w orkiestrze to play with a. in an orchestra

- działać w związkach zawodowych to be a trade union activist

- to najcenniejszy obraz w całej kolekcji this is the most valuable picture in the entire collection

- śledzie w oleju/sosie pomidorowym herring in oil/tomato sauce

- zakręciło jej się w głowie she felt dizzy

- w stronę czegoś in the direction of sth, towards sth

- nie wchodź w kałuże don’t walk in the puddles

- samochód wjechał w tłum the car ploughed into the crowd

- pies chwycił kość w zęby the dog took the bone in its teeth

- wziął ją w ramiona he took her in his arms

- wpięła kokardę we włosy she pinned a ribbon in her hair

- pojechali w góry they’ve gone to the mountains

- spojrzeć w lewo/prawo to look (to one’s) left/right

- spojrzeć w górę/dół to look up(wards)/down(wards)

- wypłynąć w morze to set sail

- uderzenie w nos/szczękę a blow on the nose/jaw

- pocałować kogoś w usta/policzek to kiss sb on the lips/cheek

- uderzyć się w głowę/kolano (o coś) to hit one’s head/knee (on sth)

- walić w drzwi to bang on the door

- oparzyć się w rękę to burn one’s hand

- ugryźć się w język to bite one’s tongue także przen.

- pies ugryzł go w nogę a dog bit his leg a. bit him in the leg

- podrap mnie w plecy scratch my back

- piorun uderzył w drzewo the lightning struck a tree

- w spódnicy/sandałach/okularach in a skirt/in sandals/in glasses

- mężczyzna w czarnym kapeluszu a man in a. wearing a black hat

- (on) zawsze chodzi w dżinsach he always wears jeans

- ubrał się w ciemny garnitur he put on a dark suit

- kobieta w bieli a woman (dressed) in white

- bukiet róż w celofanie a bunch of roses wrapped in cellophane

- proszę mi to zapakować w papier/w pudełko please wrap it up in paper/pack it in a box (for me)

- nowe kierunki w sztuce new directions in art

- symbole stosowane w matematyce symbols used in mathematics

- co nowego w polityce? what’s new in politics?

- żyć w skrajnej nędzy to live in extreme poverty

- być w wyśmienitym nastroju to be in the best of moods

- być w opłakanym stanie to be in a lamentable state

- wpakować kogoś w kłopoty to get sb into trouble

- wprawić kogoś w zdumienie/zakłopotanie to astonish/embarrass sb

- wpaść w furię to fly into a passion

- w milczeniu in silence

- w samotności in solitude

- w całym zamieszaniu in all the confusion

- w wielkim skupieniu with great concentration

- w tych warunkach in these conditions

- w trzydziestostopniowym upale in the 30-degree heatwave

- nie wychodzę z domu w taki mróz/upał I don’t go out when it’s that cold/hot

- w XX wieku/w 1873 roku in the 20th century/in 1873

- w latach dwudziestych XIX wieku in the eighteen twenties

- w zimie/lecie in (the) winter/summer

- w maju/we wrześniu in May/September

- w poniedziałek/we wtorek on Monday/Tuesday

- w ubiegły/przyszły czwartek last/next Thursday

- w ubiegłym/przyszłym roku last/next year

- w następnym roku in the following year

- we dnie i w nocy day and night

- w ten dzień a. w tym dniu (on) that day

- w dniu 11 listopada on the 11th of November

- w starożytności/średniowieczu in ancient times a. antiquity/the Middle Ages

- w dawnych czasach in the old days

- w przeszłości/przyszłości in the past/the future

- w młodości in sb’s youth

- w rok/miesiąc/tydzień później a year/month/week later

- w dwie godziny/w trzy miesiące/w rok in two hours/three months/a year

- zginął w powstaniu he was killed during/in the uprising

- w rozmowie ze mną wspomniał, że… in conversation with me he mentioned that…

- w podróży (on) najczęściej śpi he usually sleeps when travelling

- komedia w trzech aktach a comedy in three acts

- mapa w skali 1:100000 a map to a scale of 1:100,000

- stoły ustawione w podkowę tables arranged in a horseshoe

- otrzymać honorarium w gotówce to be paid in cash

- mówili w jakimś obcym języku they were speaking in a foreign language

- cukier w kostkach cube sugar, sugar cubes

- herbata w granulkach granulated tea

- mleko w proszku powdered milk

- mydło w płynie liquid soap

- spodnie w jasnym kolorze light-coloured trousers

- sukienki w kilku kolorach dresses in several colours

- rzeźba w marmurze a sculpture in marble

- 10 tysięcy złotych w banknotach dwudziestozłotowych ten thousand zlotys in twenty-zloty notes

- spódnica w kwiaty a flower-patterned skirt

- zasłony w paski striped curtains

- papier w kratkę squared paper

- rękawy haftowane w srebrne gwiazdy sleeves embroidered with silver stars

- pokroić coś w kostkę/plastry to cut sth into cubes/slices, to cube/slice sth

- czarownica przemieniła królewicza w żabę the witch turned the prince into a frog

- mżawka przeszła w ulewę the drizzle turned into a downpour

- podanie w dwóch/trzech egzemplarzach an application in duplicate/triplicate

- spali we trójkę w jednym łóżku the three of them slept in one bed

- poszliśmy w piątkę do kina the five of us went to the cinema

- romantyczna podróż we dwoje a romantic journey for two

- szorstki w dotyku rough to the touch

- on jest miły/niemiły w obejściu he’s pleasant/unpleasant

- za ciasny/luźny w pasie too tight/loose round the waist

- ciasny w ramionach tight across the shoulders

- szeroki w ramionach/biodrach broad-shouldered/broad-hipped

- urządzenie proste w obsłudze an easy-to-use appliance

- był zawsze rozsądny w planowaniu wydatków he was always prudent in planning his expenditure

- w uznaniu jego zasług in recognition of his services

- w obawie o jej/własne bezpieczeństwo in fear of a. fearing for her/one’s own safety

- w poszukiwaniu lepszego życia in one’s search for a better life

- w nadziei, że… in the hope that…

- ruszyć w pogoń za kimś to set off in pursuit of sb

- puścić się w tany to start dancing

- wahanie w jego/jej głosie hesitation in his/her voice

- było coś dostojnego w jej zachowaniu there was something dignified in her manner

* * *

inv ( litera) W, w

* * *

indecl. ( litera) W, w; W jak Wacław W is for Whiskey; W as in Whiskey.

fiz. W (= watt).

- w kuchni/łazience in the kitchen/bathroom

- w domu/szkole/pracy at home/school/work

- w Warszawie/we Wrocławiu in Warsaw/Wrocław

- w Polsce/we Włoszech in Poland/Italy

- w górach/lesie in the mountains/forest

- w powietrzu/wodzie in the air/water

- w szklance/pudełku in a glass/box

- w prasie in the press

- w telewizji/radiu on television/on the radio

- w wyobraźni in one’s imagination

- otwór w desce a hole in a board

- trzymała coś w dłoni she was holding something in her hand

- siedział w fotelu he was sitting in an armchair

- trzymał ręce w kieszeniach he had his hands in his pockets

- byłem wczoraj w kinie/teatrze I went to the cinema/theatre yesterday

- uczyła się w szkole muzycznej she was studying at a music school

- nagle stanął w drzwiach suddenly he appeared in the doorway

- służyć w armii to be in the army

- grać w orkiestrze to play with a. in an orchestra

- działać w związkach zawodowych to be a trade union activist

- to najcenniejszy obraz w całej kolekcji this is the most valuable picture in the entire collection

- śledzie w oleju/sosie pomidorowym herring in oil/tomato sauce

- zakręciło jej się w głowie she felt dizzy

- w stronę czegoś in the direction of sth, towards sth

- nie wchodź w kałuże don’t walk in the puddles

- samochód wjechał w tłum the car ploughed into the crowd

- pies chwycił kość w zęby the dog took the bone in its teeth

- wziął ją w ramiona he took her in his arms

- wpięła kokardę we włosy she pinned a ribbon in her hair

- pojechali w góry they’ve gone to the mountains

- spojrzeć w lewo/prawo to look (to one’s) left/right

- spojrzeć w górę/dół to look up(wards)/down(wards)

- wypłynąć w morze to set sail

- uderzenie w nos/szczękę a blow on the nose/jaw

- pocałować kogoś w usta/policzek to kiss sb on the lips/cheek

- uderzyć się w głowę/kolano (o coś) to hit one’s head/knee (on sth)

- walić w drzwi to bang on the door

- oparzyć się w rękę to burn one’s hand

- ugryźć się w język to bite one’s tongue także przen.

- pies ugryzł go w nogę a dog bit his leg a. bit him in the leg

- podrap mnie w plecy scratch my back

- piorun uderzył w drzewo the lightning struck a tree

- w spódnicy/sandałach/okularach in a skirt/in sandals/in glasses

- mężczyzna w czarnym kapeluszu a man in a. wearing a black hat

- (on) zawsze chodzi w dżinsach he always wears jeans

- ubrał się w ciemny garnitur he put on a dark suit

- kobieta w bieli a woman (dressed) in white

- bukiet róż w celofanie a bunch of roses wrapped in cellophane

- proszę mi to zapakować w papier/w pudełko please wrap it up in paper/pack it in a box (for me)

- nowe kierunki w sztuce new directions in art

- symbole stosowane w matematyce symbols used in mathematics

- co nowego w polityce? what’s new in politics?

- żyć w skrajnej nędzy to live in extreme poverty

- być w wyśmienitym nastroju to be in the best of moods

- być w opłakanym stanie to be in a lamentable state

- wpakować kogoś w kłopoty to get sb into trouble

- wprawić kogoś w zdumienie/zakłopotanie to astonish/embarrass sb

- wpaść w furię to fly into a passion

- w milczeniu in silence

- w samotności in solitude

- w całym zamieszaniu in all the confusion

- w wielkim skupieniu with great concentration

- w tych warunkach in these conditions

- w trzydziestostopniowym upale in the 30-degree heatwave

- nie wychodzę z domu w taki mróz/upał I don’t go out when it’s that cold/hot

- w XX wieku/w 1873 roku in the 20th century/in 1873

- w latach dwudziestych XIX wieku in the eighteen twenties

- w zimie/lecie in (the) winter/summer

- w maju/we wrześniu in May/September

- w poniedziałek/we wtorek on Monday/Tuesday

- w ubiegły/przyszły czwartek last/next Thursday

- w ubiegłym/przyszłym roku last/next year

- w następnym roku in the following year

- we dnie i w nocy day and night

- w ten dzień a. w tym dniu (on) that day

- w dniu 11 listopada on the 11th of November

- w starożytności/średniowieczu in ancient times a. antiquity/the Middle Ages

- w dawnych czasach in the old days

- w przeszłości/przyszłości in the past/the future

- w młodości in sb’s youth

- w rok/miesiąc/tydzień później a year/month/week later

- w dwie godziny/w trzy miesiące/w rok in two hours/three months/a year

- zginął w powstaniu he was killed during/in the uprising

- w rozmowie ze mną wspomniał, że… in conversation with me he mentioned that…

- w podróży (on) najczęściej śpi he usually sleeps when travelling

- komedia w trzech aktach a comedy in three acts

- mapa w skali 1:100000 a map to a scale of 1:100,000

- stoły ustawione w podkowę tables arranged in a horseshoe

- otrzymać honorarium w gotówce to be paid in cash

- mówili w jakimś obcym języku they were speaking in a foreign language

- cukier w kostkach cube sugar, sugar cubes

- herbata w granulkach granulated tea

- mleko w proszku powdered milk

- mydło w płynie liquid soap

- spodnie w jasnym kolorze light-coloured trousers

- sukienki w kilku kolorach dresses in several colours

- rzeźba w marmurze a sculpture in marble

- 10 tysięcy złotych w banknotach dwudziestozłotowych ten thousand zlotys in twenty-zloty notes

- spódnica w kwiaty a flower-patterned skirt

- zasłony w paski striped curtains

- papier w kratkę squared paper

- rękawy haftowane w srebrne gwiazdy sleeves embroidered with silver stars

- pokroić coś w kostkę/plastry to cut sth into cubes/slices, to cube/slice sth

- czarownica przemieniła królewicza w żabę the witch turned the prince into a frog

- mżawka przeszła w ulewę the drizzle turned into a downpour

- podanie w dwóch/trzech egzemplarzach an application in duplicate/triplicate

- spali we trójkę w jednym łóżku the three of them slept in one bed

- poszliśmy w piątkę do kina the five of us went to the cinema

- romantyczna podróż we dwoje a romantic journey for two

- szorstki w dotyku rough to the touch

- on jest miły/niemiły w obejściu he’s pleasant/unpleasant

- za ciasny/luźny w pasie too tight/loose round the waist

- ciasny w ramionach tight across the shoulders

- szeroki w ramionach/biodrach broad-shouldered/broad-hipped

- urządzenie proste w obsłudze an easy-to-use appliance

- był zawsze rozsądny w planowaniu wydatków he was always prudent in planning his expenditure

- w uznaniu jego zasług in recognition of his services

- w obawie o jej/własne bezpieczeństwo in fear of a. fearing for her/one’s own safety

- w poszukiwaniu lepszego życia in one’s search for a better life

- w nadziei, że… in the hope that…

- ruszyć w pogoń za kimś to set off in pursuit of sb

- puścić się w tany to start dancing

- wahanie w jego/jej głosie hesitation in his/her voice

- było coś dostojnego w jej zachowaniu there was something dignified in her manner

* * *

prep; = w

* * *

zob. w.

* * *

1. rel. (= udzielać błogosławieństwa) bless; błogosławić wiernych w kościele bless the faithful in church; niech ci Bóg błogosławi! God bless you!

2. (= wspominać z wdzięcznością) bless; błogosławię chwilę, w której... I bless the moment when...; błogosławię los za ten dzień I bless fate for that day.

- gęsta mgła zalega nad miastem a dense fog hangs over the city

- spowity mgłą mist-covered a. misty

- wzgórza spowijała mgła the hills were veiled in mist

- zasłona mgły a blanket of fog

- miejscami mgły i zamglenia mist and fog patches

- w tym rejonie występują gęste mgły we get thick fog here

- lotnisko jest sparaliżowane przez mgłę the airport is fogbound

- mgła koronek a cloud of lace

- wspominał ten dzień poprzez mgłę minionych lat he looked back on that day through the mists of time

- postać spowita mgłą tajemnicy a character surrounded by a veil of mystery

■ jak przez mgłę [słyszeć, widzieć] as if through a haze a. fog a. mist; [pamiętać] indistinctly, vaguely

- mgła przesłania komuś a. zasłania a. zakrywa oczy sb’s eyes cloud a. mist over

- z bólu mgła przesłoniła mu oczy his eyes misted a. filmed over with pain

- jej oczy przesłoniła mgła łez her eyes were clouded with tears

- nagle jakby mgła przesłoniła mu oczy suddenly a mist seemed to come before his eyes

- zachodzić mgłą pot. (o powierzchni szkła) to mist over a. up, to fog (up)

- kiedy wszedł do ciepłego pokoju, okulary od razu zaszły mu mgłą when he entered the warm room, his glasses immediately fogged up

bescheren * [bə'ʃe:rən]

vt

1) ( schenken)

jdm etw \bescheren podarować komuś coś

2) ( beschenken)

jdn mit etw \bescheren obdarować kogoś czymś

3) ( zuteil werden lassen)

dieser Tag bescherte uns eine Überraschung ten dzień przyniósł nam niespodziankę

prophylaktisch [profy'laktɪʃ]

I. adj Maßnahme profilaktyczny

II. adv

ich habe mir diesen Tag \prophylaktisch freigehalten profilaktycznie zarezerwowałem sobie ten dzień

- co to (jest)? what’s this/that?

- co jest na górze? what’s upstairs?

- co robisz? what are you doing?

- co mi kupiłaś? what did you buy for me?

- co się dzieje? what’s going on a. happening?

- co ci po tym? what do you need it for?

- o co chodzi? what’s the problem a. matter?, what’s going on?

- w co się ubierzesz? what are you going to wear?

- czego szukasz? what are you looking for?

- czego on chciał? what did he want?

- czego a. copot. chcesz w zamian? what do you want in exchange?

- do czego służy ten guzik? what is this button for?

- z czego jest ta koszula? what is this shirt made of?

- czemu się tak przyglądasz? what are you looking at?

- czym mam otworzyć tę puszkę? what shall I open this tin with?

- czym żywią się wieloryby? what do whales feed on?

- czym to się skończy? how will it (all) end?

- o czym oni mówią? what are they talking about?

- co to za maszyna? what’s this/that machine?

- co to za kamień? what kind of stone is this?

- co ty na to? what do you say a. think?

- co u ciebie? how are you?, what’s new?, how’s life (treating you)?

- co z tobą? źle się czujesz? what’s wrong (with you)?, don’t you feel well?

- psa zabierzemy ze sobą, ale co z kotem? we can take the dog with us, but what about the cat?

- co z tego? a. no to co? what of a. about it? pot.

- co z tego, że kocha? so he’s in love, so what? pot.

- co on, oszalał, żeby tyle forsy przepuścić! pot. he must be mad blowing all that money pot.

- czego tam nie ma na strychu! there are all sorts of things in the attic

- czym to on w życiu nie był! he’s done all sorts of things in life

- co ty mi tu przyniosłeś? what on earth have you brought me?

- po co a. na co? what for?

- po co jedziesz do Krakowa? what are you going to Cracow for?

- na co ci ten scyzoryk? what do you need this penknife for?

- i na co wam to było? what did you have to (go and) do that for?

- czego tam poszłaś? pot. what did you go there for?

- czemu płaczesz? what are you crying for?

- czemu nie? why not?

- „idziesz z nami?” – „czemu nie” ‘are you coming with us?’ – ‘why not?’

- powiedz, co chcesz na śniadanie tell me what you want for breakfast

- zapytaj go, co zrobił z nożyczkami ask him what he’s done with the scissors

- dobrze byłoby wiedzieć, o co właściwie mu chodzi it would be good to know what he really wants

- przysłuchiwał się, o czym rozmawiają he was listening in on their conversation

- nie wiem, co to była za ryba I don’t know what kind of fish it was

- nie rozumiem, po co tu przyszedł I don’t understand why he came here a. what he came here for

- powiem mu jutro, co i jak I’ll tell him tomorrow what’s what

- wiesz co?… (do) you know what?… pot., (I’ll) tell you what… pot.

- wszystko to, co chciał zrobić everything (that) he wanted to do

- mam coś, co cię zainteresuje I’ve got something that’ll interest you

- nie zrobiłam nic, czego musiałabym się wstydzić I did nothing (that) I ought to be ashamed of

- rób, co chcesz do what you want

- czym była kiedyś łacina, tym stał się dziś język angielski what Latin was once, English is today

- co jest naprawdę nieznośne, to myśl, że… what is really maddening is the thought that…

- z czego będziemy żyć, to mój kłopot what we’re going to live on is my problem

- co się stało, to się nie odstanie what’s done is done

- powiedział, że pożyczył mi pieniądze, co nie było prawdą he said he had lent me some money, which wasn’t true

- zdał ostatni egzamin, czym bardzo ucieszył rodziców he passed the last exam, which made his parents very happy

- on ma tyle samo wrogów, co przyjaciół he has as many enemies as he has friends

- zatrudniamy tyle samo pracowników, co rok temu we employ as many people as we did a year ago

- mam dwa razy tyle pracy, co ty I have twice as much work as you (have)

- kapelusz tego samego koloru, co płaszcz a hat the same colour as the coat

- mieszkam w tym samym domu, co on I live in the same building as he does

- rodzice tyle go widywali, co na obiedzie his parents only saw him at dinner time

- ktoś, co nigdy nie był w wojsku someone who has never been in the army

- znam kogoś, co to chętnie zrobi I know someone who’ll be glad to do it

- gdzie się podział ten chłopak, co u was mieszkał? what happened to the boy who used to live with you?

- wiesz, co ty dla niego jesteś? do you know what you are to him?

- ten młyn, co to w nim teraz jest hotel that mill that’s a hotel now

- co się tak kręcisz? why can’t you sit still?

- co tak wcześnie wstałaś? why did you get up so early?

- coś taki wesoły? why are you so cheerful?, what are you so cheerful about?

- co to za dureń z niego! what a clown he is! pejor.

- co za niespodzianka! what a surprise!

- nie masz pojęcia, co to za rozkosz! you’ve no idea what a delight it is

- co dzień/sobota every day/Saturday

- co dziesięć minut/dwa tygodnie every ten minutes/two weeks

- co chwilę a. chwila every couple of minutes, every now and then

- przystawał co krok he stopped with each a. every step

- co jakiś czas tu zagląda, żeby sprawdzić, co robimy he looks in every now and then to check on us

- opuszczał co drugą stronę he was skipping every other page

- co wytrwalsi zostali do końca sztuki only the most persevering stayed till the end of the play

- (ona) pracuje w tej samej firmie co ja she works for the same company as me

- ten sam/to samo co zawsze the same as always

- taki sam jadłospis co przed tygodniem the same menu as a week ago

- to już nie ten człowiek, co dawniej he’s not the man he used to be

- jest równie inteligentny, co przebiegły he’s as intelligent as he is crafty

- mogła mieć równie dobrze trzydzieści co czterdzieści lat she could just as well have been thirty as forty

- co ciekawe/dziwne… what’s interesting/strange…

- co gorsza… what’s worse…

- co więcej… what’s more…

- ale ona urosła, co? she’s really grown, hasn’t she?

- będziemy w kontakcie, co? we’ll be in touch, right? pot.

- miłe dzieciaki, co nie? nice kids, eh? pot.

- nie poznajesz mnie, co? you don’t recognize me, do you?

- wszyscy gdzieś jadą na wykacje, a my co? everyone’s going somewhere on holiday, and what about us?

- kto cię tu wpuścił, co? who let you in, eh? pot.

- i co, zdałeś egzamin? well, did you pass (the exam)?

- co ty, chcesz oberwać od ojca? you don’t want to get it from your father, do you? pot.

- a ty co? dzwonka nie słyszałeś? what are you doing? – didn’t you hear the bell?

- co do mnie, nigdy w horoskopy nie wierzyłem as for me, I’ve never believed in horoscopes

- co do pańskiego artykułu… as for your article…, as far as your article is concerned…

- mamy zastrzeżenia co do ostatniej partii towaru we have some reservations regarding the last consignment

- jego uwagi co do nowelizacji ustawy his remarks regarding a. concerning the amendment of the law

- ustalenia co do zakresu prac details regarding a. concerning the scope of the work

- druga co do wielkości partia polityczna the second largest party

- dziesiąte co do wielkości państwo świata the world’s tenth largest state

- co do godziny/dnia to the hour/day

- o siódmej co do minuty at seven o’clock sharp

- przyszedł punktualnie co do minuty he came a. arrived right on the dot pot.

- oddał mi wszystko co do grosza he gave me back every single penny

- powtórzyła wszystko co do słowa she repeated everything word for word

- zginęli wszyscy co do jednego not one of them survived

- co wstawał, robiło mu się słabo each time he got up, he felt faint

- co otworzył gazetę, wszędzie o Iraku every time he opened a newspaper, there was something about Iraq

- co strzelił, to chybił every time he fired, he missed

- co wspiął się wyżej, to zsuwał się each time he climbed up, he slipped down again

- co premiera, to sukces each new production is/was a success

- co chłop, to chłop you can’t beat a man (about the place)

- co głowa, to głowa you can’t beat good brains

- co prawda, to prawda I’ll second that

- co dyrektor, to nie zwykły robotnik a director’s not just any worker

- czym większy przywódca, tym groźniejszy jego upadek the greater the leader, the further he has to fall

■ a co tam what do I care?, what does it matter?

- chciała pokazać, co to nie ona she wanted to show what she was made of

- co jak co, ale ciasto robisz pyszne say what you like, but you make delicious cake

- czego jak czego, ale pieniędzy im nie brakuje whatever they’re short of, it’s not money

- co najmniej at least

- co najwyżej at most

- co to, to nie! pot. that’s out of the question!; no way! pot.

- co (proszę)? pot. (w odpowiedzi) what?

- „Adam!” – „co?” ‘Adam!’ – ‘what?’

- „jesteś tam?” – „a co?” ‘are you there?’ – ‘what do you want?’

- co (takiego)? (wyrażające zdziwienie) what?, really?

- dopiero a. tylko a. ledwo co only just

- goście dopiero co wyjechali the guests have not long gone, the guests have only just left

* * *

* * *

Gen. czego Dat. czemu Ins. i Loc. czym

1. ( zastępuje rzeczowniki) what; rób, co chcesz do what you want; czego (znowu) chcesz? what do you want (now)?; zwł. z irytacją what is it that you want (now)?; co to będzie? (= co chcesz zrobić?) what is it going to be?, what'll it be?; (= co się stanie?) what'll happen?; po co? what for?; byle co anything; Bóg wie co God knows what; diabli wiedzą co only the Devil knows; co to, to nie I won't have that; jeszcze czego! anything else?, what('s) next?; bądź co bądź anyway; w czym rzecz what's the matter; w razie czego (just) in case, if need(s) be; jak przyjdzie co do czego when the chips are down; nie ma co! there is no point; co komu do tego? it is none of anybody's business, why should it be anyone's business?, why should they care?; co mi tam! I don't care, I couldn't care less, who cares?; co będzie, to będzie happen what may; będzie co ma być what is to be, will be; what must be, must be; what will be, will be; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr let bygones be bygones; co z oczu, to z serca out of sight, out of mind; co się stało, to się nie odstanie what's been done cannot be undone, let bygones be bygones; co za dużo, to niezdrowo too much of a good thing, too much breaks the bag; co się odwlecze, to nie uciecze there is luck in leisure; co ma wisieć, nie utonie he that is born to be hanged shall never be drowned, if you're born to be hanged then you'll never be drowned; co nagle, to po diable haste makes waste; czym chata bogata, tym rada what's mine is yours; co ma piernik do wiatraka what do these two things have in common?, it is quite beside the point.

2. (jako zaimek względny, głównie w pytaniach i zdaniach złożonych) co tchu at full l. top speed, in all haste; tyle, co kot napłakał next to nothing; co do grosza not a penny less, not a penny more; tyle pomoże, co umarłemu kadzidło it won't do any good, it won't help at all.

( rozpoczyna zdanie podrzędne) which.

1. ( wyraża powtarzalność) every; co krok every step; co godzina/co chwila/co miesiąc/co roku every hour/every moment/every month/every year; co prawda admittedly; co prawda, to prawda you're right; co rusz every moment, every time; na co dzień every day; co i raz pot. every moment, every time; co kraj, to obyczaj every country has its customs; every land has its own law; so many countries, so many customs.

2. ( wzmacnia przysłówki) what, still; co gorsza what's worse, worse still; co więcej what's more; co dwie głowy, to nie jedna two heads are better than one.

3. (wyraża pytanie o przyczynę, cel) why; co się tak długo zastanawiasz? why have you been dwelling on it so long?

- mają dom na wsi they have a. own a house in the country

- miał po ojcu warsztat samochodowy he had a. owned a garage left to him by his father

- nasze muzeum ma dużą kolekcję impresjonistów our museum has (got) a large collection of Impressionist paintings

- mam dla ciebie prezent/tę książkę o kotach I’ve got a present/that book about cats for you

- miał wszystkiego dwie pary butów he only had two pairs of shoes

- ubrała się w to, co miała she put on what she had

- nie mam psa I don’t have a. I haven’t got a dog

- nie mamy ani telewizora, ani pralki we have neither a TV nor a washing machine

- wydawnictwo nie ma funduszy na zatrudnienie specjalisty the publishers can’t afford to employ a specialist

- nie mam nic do jedzenia I’ve got nothing to eat, I don’t have anything to eat

- czy oni mają namiot? have they got a tent?, do they have a tent?

- masz scyzoryk? have you got a penknife?

- czy ma pan bagaż? have you got any luggage?

- czy macie gaz? have you got gas?

- mieć coś przy sobie to have sth on one

- masz przy sobie jakieś drobne? have you got any change on you?

- gdzie masz klucze/moją książkę? what have you done with the keys/my book?

- gdzie masz rower? where’s your bike? pot.

- mieć na coś to have money for sth

- miałem tylko na jedno piwo I only had for one beer

- (on) ma na przyjemności, a nie ma na lekarza he has money to spend on pleasures, but he can’t afford a doctor

- nie miał na nowe buty, a co dopiero na samochód he couldn’t afford a pair of new shoes, let alone a car

- mieć za co coś zrobić to have enough money to do sth, to be able to afford to do sth

- nie mieli za co wyjechać na wakacje they didn’t have enough to go on holiday, they couldn’t afford to go on holiday

- nie mają z czego żyć they don’t have enough to live on

- jak masz na imię? what’s your name?

- mam na imię Maria my name’s Maria

- (on) ma na nazwisko Nowak his (sur)name is Nowak

- mieć coś na sobie to have sth on, to be wearing sth

- miał (na sobie) granatowy garnitur he had a blue suit on, he was wearing a blue suit

- na głowie miała kapelusz, na szyi biały szalik she had a hat on her head and a white scarf round her neck

- nie mieć nic na sobie (być gołym) to have nothing on

- mieć kogoś u siebie (gościć) to have sb staying with one

- od tygodnia mamy u siebie teściów we’ve had my in-laws (staying) with us for the past week

- jeśli Legia wygra, mam u ciebie piwo! you owe me a beer if Legia win(s)

- masz!/macie! (weź/weźcie) here!

- macie kanapki, jedzcie! here’s the sandwiches, eat up! pot.

- masz, włóż to na siebie! here, put this on!

- (a) masz! (zadając razy) take that!

- (a) masz za to, że kłamiesz, a masz, a masz! (and) take that for lying! and that! and that! pot.

- masz za swoje! (dobrze ci tak) serves you right!

- ma za swoje, że jest taki naiwny it serves him right for being so naive

- mamy teraz za swoje dobre serce! that’s the thanks we get for being nice a. for all our kindness!

- masz ci (los) a. masz tobie! blast (it)! pot., damn (it)! pot.

- masz ci los, zapomniałam parasola! blast, I’ve forgotten my umbrella!

- masz go/ją/ich! (wyrażające zaskoczenie) just look at him/her/them!

- masz go, jaki mądrala! look at him, Mr Clever Dick! GB pot.

- mieć dwadzieścia lat to be twenty (years old)

- ile ona ma lat? how old is she?

- mieć dwa metry wzrostu/wysokości to be two metres tall/high

- mieć sześć metrów głębokości/szerokości/długości to be six metres deep/wide/long

- pokój ma sześć metrów na pięć the room is six by five metres

- dom będzie miał siedem pięter the house will be seven storeys high a. will have seven storeys

- kilometr ma tysiąc metrów one kilometre is a thousand metres

- pokój ma dwa okna the room has two windows

- miał niebieskie oczy/siwe włosy he had blue eyes/grey hair

- miała dziurawe buty she had holes in her shoes

- kubek ma wyszczerbiony brzeg the mug’s rim is chipped

- miała męża Włocha/inżyniera her husband was Italian/an engineer

- mieć talent/cierpliwość/odwagę to have talent/patience/courage

- nie mieć talentu/cierpliwości/odwagi to lack talent/patience/courage

- mieć takt/rozsądek to be tactful/sensible

- mieć (swoje) wady i zalety to have one’s good and bad points

- zasłony mają kolor wiśni the curtains are cherry red in colour

- działka ma kształt prostokąta a. prostokątny the allotment is rectangular (in shape)

- jej perfumy miały słodkawy zapach/zapach konwalii her scent was sweet smelling/smelled of lily of the valley

- urodę miała po matce, a talent po ojcu her looks came from her mother and her talent from her father

- za całe umeblowanie pokój miał zdezelowany stół the only piece of furniture in the room was a rickety table

- mieć w sobie coś (być interesującym) to have a certain something

- on ma w sobie coś z dziecka/roztargnionego profesora there is something of the child/the absent-minded professor in a. about him

- nie mieć nic do czegoś to have nothing to do with sth

- jej wyjazd nie ma nic do naszych planów her going away has nothing to do with our plans

- marzenia mają to do siebie, że rzadko się spełniają the thing about dreams is that they rarely come true

- miała to do siebie, że zawsze się spóźniała the thing about her was that she was always late

- mieć gorączkę a. temperaturę to have a. be running a temperature

- mieć 39° gorączki to have a temperature of 39 degrees

- mieć złamaną nogę to have a broken leg

- mieć częste bóle głowy to have frequent headaches

- mieć pragnienie to be thirsty

- mieć dobry apetyt to have a good a. hearty appetite

- mieć wadę a. defekt to have a defect

- mieć gumę pot. (w samochodzie) to have a flat pot.

- mam nadzieję, że… I hope that…

- mieć ochotę coś zrobić to feel like doing sth

- miała ochotę płakać she felt like crying

- mieć przekonanie/pewność, że… to be convinced/sure a. certain that…

- mieć kogoś/czegoś dość a. dosyć to have had enough of sb/sth, to be fed up with sb/sth

- mam tego powyżej uszu a. po dziurki w nosie! pot. I’ve had it up to here! pot.

- mieć coś wypisane w oczach a. na czole a. na twarzy to have sth written all over one’s face

- miała winę wypisaną na twarzy she had guilt written all over her face

- to dziecko nie ma matki/ojca this boy/girl has no mother/father

- ona nie ma rodzeństwa she has no brothers or sisters

- ona będzie miała dziecko she’s going to have a. she’s expecting a baby

- miała z nim dwóch synów she had two sons by him

- miał za żonę piekielnicę his wife was a real she-devil a. spitfire

- nie miał do kogo zwrócić się o pomoc he had no-one to turn to for help

- mieć kogoś przy sobie a. obok siebie a. przy boku to have sb at one’s side

- mieć kogoś/coś na uwadze a. na względzie to have sb/sth in mind, to take sb/sth into consideration

- mieć z kimś porachunki to have a bone to pick with sb

- mieć kogoś/coś przeciwko sobie to have sb/sth against one

- miał przeciwko sobie opinię publiczną public opinion was against him

- mieć przyjemność/zaszczyt coś zrobić książk. to have the pleasure/honour to do a. of doing sth

- miałem zaszczyt poznać pańskich rodziców I had the honour of meeting your parents

- mam przyjemność przedstawić państwu naszego gościa I have the pleasure of introducing our guest

- z kim mam przyjemność? książk. to whom do I have the honour of speaking? książk., także iron.

- mieć coś/nie mieć nic przeciwko komuś/czemuś to have something/nothing against sb/sth

- mieć coś do kogoś pot. to have something against sb

- do ciebie nic nie mam I’ve got nothing against you

- mieć coś na kogoś to have the goods a. the dope on sb pot.

- niczego na mnie nie mają they’ve got nothing on me pot.

- mam z nią do pomówienia a. pogadania I need to have a (serious) talk with her

- mieć kogoś nad sobą to have sb above one

- kierownik ma nad sobą dyrektora, a dyrektor – zarząd the manager answers to the director and the director answers to the board

- mieć kogoś pod sobą to be in charge of sb

- (ona) ma pod sobą dwudziestu pracowników she’s in charge of a staff of twenty

- kapral miał pod sobą dziesięciu żołnierzy the corporal had ten men under his command a. under him

- mieć kogoś za sobą (być popieranym) to have sb behind one, to have sb’s backing

- mieli za sobą większość the majority was a. were behind them, they had the majority behind them

- mieć kogoś za głupca to take sb for a fool

- ich zachowanie mam za nieco naiwne I consider their behaviour rather naive

- za kogo pan mnie ma! who do you take me for!, who do you think I am!

- mieć w kimś rywala/sojusznika to have a rival/an ally in sb

- mieć kogoś pot. (być związanym z kimś) to have somebody, to be involved with somebody

- chwalił się, że miał je wszystkie pot. (odbył stosunek) he boasted of having had them all pot.

- płacą tak dużo, że mogą mieć każdego they pay so much they can take on a. hire anyone they like

- mam dobrą komunikację do pracy I’ve got good connections to work

- centrum miasta ma dobrą komunikację z przedmieściami there are good connections from the city centre to the suburbs

- mieć słuszność a. rację to be right

- mieć ciepło/przytulnie to be warm/cosy

- owinęła dziecko szalem, żeby miało ciepło she put a scarf round the baby to keep him/her warm

- mam daleko/blisko do szkoły I have a long way/I don’t have far to go to school

- ty to masz dobrze, nie musisz wstawać o siódmej it’s alright for you, you don’t have to get up at seven (a.m.)

- mieliśmy tu wczoraj burzę/śnieżycę we had a storm/snowstorm here yesterday

- mamy dziś słoneczną pogodę it’s sunny today

- mam dziś kiepski dzień I’m having one of those days (today)

- kłopotów z nim miałam co niemiara I’ve had no end of trouble with him

- co ja z tobą mam? what am I to do with you?

- jest całkiem młoda, chciałaby jeszcze mieć coś z życia she’s still very young, she’d like to get something out of life pot.

- (on) haruje od świtu do nocy i co z tego ma? he slaves away from morning to night, and what does he have to show for it?

- miał przed sobą kilka godzin marszu he had several hours of walking ahead of a. in front of him

- miała przed sobą trudną rozmowę z szefem she had a difficult conversation with the boss ahead of her

- mieć przed sobą przyszłość to have a (bright) future ahead of a. before one

- miał przed sobą karierę he had a brilliant career ahead of a. in front of him

- mieć coś za a. poza sobą to have sth behind one

- ma za sobą trzyletnie doświadczenie he has three years’ experience behind him

- mam już to wszystko za sobą all that is behind me now

- mam co robić, nie nudzę się I’ve got things to do, I don’t sit around

- nie mieć gdzie mieszkać/spać to have nowhere to live/sleep

- nie mam gdzie przenocować I have nowhere to spend the night

- nie mieć kiedy spać/jeść/odpocząć to not have time to sleep/eat/relax

- nie mają kiedy w ścianach wiercić, tylko w niedzielę! of course, they have to drill holes in the wall on a Sunday!

- mieć czas to have time (coś zrobić to do sth)

- nie miałem czasu zająć się twoją sprawą I didn’t have time to deal with your problem

- na napisanie wypracowania macie godzinę you have an hour to write the essay

- nie miałeś mi tu kogo przyprowadzić!? why did you have to bring him/her/them here (of all people)?!

- mieć coś/nie mieć nic do powiedzenia (dużo/mało wiedzieć) to have something/nothing to say (na temat kogoś/czegoś about sb/sth)

- mieć coś/nie mieć nic do powiedzenia a. gadania pot. (o decydującym głosie) to have a say/no say

- ona nie ma w tej sprawie nic do powiedzenia a. gadania she has no say in the matter

- nie mamy już sobie nic więcej do powiedzenia we’ve got nothing more to say to each other

- mieć zły/dobry czas Sport to have a poor/good a. fast time

- mieć pierwsze/dziesiąte miejsce Sport to come first/tenth, to be in first/tenth place

- mam z nią wielką wygodę, sprząta, robi mi zakupy she’s a great help to me: she cleans and does my shopping

- nie masz co narzekać you’ve got nothing to complain about

- nie masz co się denerwować there’s no reason (for you) to get upset

- nie masz czego a. co żałować, film był kiepski you didn’t miss much: the film was hopeless

- w domu nie masz co się pokazywać you’d better not show your face at home pot.

- (on) ma teraz naradę ze swym zastępcą he’s in conference at the moment with his deputy

- mieć sprawę a. proces to be on trial (o coś/o zrobienie czegoś for sth/for doing sth)

- ma sprawę a. proces o zabójstwo/spowodowanie wypadku samochodowego he’s on trial for murder/causing a car accident

- mieć studia a. wyższe wykształcenie to have completed higher education

- mój ojciec miał tylko cztery klasy my father only did four years at school

- miał już zawód i mógł rozpocząć samodzielne życie he’d completed his training and could now start his own life

- miał dwa fakultety he had graduated in two subjects

- mamy drugi tydzień zimy it’s the second week of winter

- którego dziś mamy? what’s the date today?

- mamy dziś pierwszy stycznia/poniedziałek it’s January the 1st/Monday today

- którą masz godzinę? what time do you make it? pot.; what’s the time by your watch?

- mieć kogoś/coś po prawej/lewej stronie to have sb/sth on one’s right/left

- miał przed/za sobą dwóch strażników he had a. there were two guards in front of him/behind him

- masz to zrobić natychmiast! you’re to do it right now!

- co mam zrobić/jej powiedzieć? what am I (supposed) to do/tell her?

- po co się mam wysilać? why should I bother?, why should I make the effort?

- masz tego nikomu nie powtarzać! (and) don’t go repeating a. telling it to anyone!

- i ja mam w to uwierzyć? and you/they want me to a. I’m supposed to believe that?

- mieć coś do zrobienia to have sth to do

- ma obowiązek do spełnienia s/he has a duty to perform

- mam sprawę do załatwienia I’ve got something to sort out

- mamy zaległości do odrobienia we’ve got a backlog of work to catch up on

- miano zburzyć ich dom their house was to be demolished

- samolot miał wylądować w Warszawie, ale… the plane was supposed to land a. have landed in Warsaw, but…

- podobno jutro ma być ładna pogoda it’s supposed to be good a. nice weather tomorrow

- w pozostałej części kraju ma nadal padać in the rest of the country continuing rain is expected

- miała umrzeć w nędzy w wieku czterdziestu lat she was to die in poverty at the age of forty

- przyszłość miała pokazać, że się myli subsequent events were to prove him/her wrong

- jak się miało okazać as things a. it turned out; as it transpired książk.

- i co ja mam z tobą zrobić? what am I (supposed) to do with you?

- jeśli mielibyśmy się nie zobaczyć przed twoim wyjazdem, baw się dobrze in case we don’t see each other before you leave, have a good time

- niech się stanie, co się ma stać let things happen as they will

- właśnie miałem wyjść, kiedy zadzwonił telefon I was just about to leave a. just on the point of leaving when the phone rang

- właśnie miałam powiedzieć to samo I was just about to a. just going to say the same thing

- czy mam przez to rozumieć, że… am I to understand (by that) that…

- mieć coś do sprzedania/zaproponowania to have sth to sell/propose

- choćby a. żeby nie wiem co się miało stać, (to)… no matter what happens a. might happen…

- choćbym a. żebym miał pęknąć a. trupem paść pot. even if it kills me pot.

- mam już napisaną pracę I’ve already written the essay

- miał ukończone wyższe studia he had been to university/college

- czy macie załatwione bilety? have you booked/got the tickets?

- pieniądze mam dobrze schowane I’ve put the money in a safe place

- mam obiecaną podwyżkę I’ve been promised a rise

- miał przykazane trzymać język za zębami he was a. he’d been told to keep his mouth shut pot.

- ona miałaby mi się podobać? you think I find her attractive?

- miałbyś sumienie to zrobić? could you do (something like) that (with a clear conscience)?

- to ma być hotel czterogwiazdkowy? (z dezaprobatą) and you/they call this a. this is supposed to be a four-star hotel?!

- ten grubas to miałbym być ja!? (z niedowierzaniem) is this/that fatso really me? pot.

- pokazał nam skórę tygrysa, którego miał upolować w Afryce (z powątpiewaniem) he showed us the skin of a tiger, which he is supposed to have killed in Africa

- ciotka wyzdrowiała i ma się dobrze auntie has recovered and is doing well

- jak się mają twoi rodzice? how are your parents?

- jak się masz! (powitanie) how are you?; how’s it going? pot.

- mam się dzisiaj lepiej I feel better today

- sprawy mają się nieźle things are working out (quite) well

- jak się rzeczy mają? how do things stand?

- rzecz ma się tak, że… the thing is that…

- jak te dwie wersje mają się do siebie? how do the two versions compare?

- jak to się ma jedno do drugiego? how do the two compare?

- teoria nijak się miała do praktyki the theory was (completely) divorced from practice

- A tak się ma do B, jak C do D a. A i B tak się mają do siebie, jak C i D A is to B like C is to D

- mieli się do siebie jak dzień do nocy they were like chalk and cheese

- mieć się za artystę/człowieka honoru to consider oneself (to be) an artist/a man of honour

- (on) ma się za Bóg wie co pot. he thinks he’s God (almighty) pot.

- miała się za bliską śmierci she thought she was about to a. going to die

- miało się a. dzień miał się ku zachodowi it was getting towards sunset

- sytuacja ma się ku lepszemu the situation is looking better

- ma się na deszcz it looks like rain

- miało się na burzę a storm was brewing, there was thunder in the air

- wiedzieć, jak się rzeczy mają to know how things stand a. are

- winien i ma debit and credit

- zapisać coś po stronie „ma” to enter sth on the credit side

- (już) mam! mieszkaliśmy na tej samej ulicy! I’ve got it! we used to live in the same street!

- mam cię! a. tu cię mam! (złapałem cię, przyłapałem cię) I’ve got you!; got you! pot.

- mam cię, już mi nie uciekniesz! got you, you won’t get away now!

■ ma się rozumieć a. wiedzieć! it a. that goes without saying!

- ma się rozumieć, że przyjdę of course I’ll come

- mieć głowę a. łebpot. (na karku a. nie od parady) to have a good head on one’s shoulders

- on to ma łeb! he’s no fool!

- mieć głowę do interesów to have a good head for business

- nie mam teraz do tego głowy I don’t want to think about it/that now

- mieć kogoś/coś w nosiepot. a. gdzieśeuf. a. w głębokim poważaniueuf. to not care a damn about sb/sth pot.; to not give a monkey’s about sb/sth pot., euf.

- mam to wszystko gdzieś! pot. to hell with it all! pot.

- mieć kogoś/coś w dupie wulg. to not give a shit a. toss GB about sb/sth wulg.

- sie masz! pot. (powitanie) hi! pot.

* * *

1. (= wszystek) all, whole; cały dzień all day (long); cały czas all the time; całe życie one's whole life, all one's life; jestem cały mokry I'm all wet; byłem za granicą całe sześć lat I was abroad for six whole years; cała prawda the whole truth; całymi godzinami for hours (and hours); cały szereg spraw do załatwienia a number of things to do; w tym cała rzecz that's the problem; z całego serca from the bottom of one's heart; ogród cały w kwiatach garden full of flowers; Ewa stała cała we łzach Eva stood there all in tears; na całe gardło at the top of one's lungs; na całej linii all along; w całym tego słowa znaczeniu in the full sense of the word, literally; z całej siły with all one's might; as hard as one can; cały ojciec ( o dziecku) like father, like son l. daughter; cała matka ( o dziecku) like mother, like daughter l. son; to cały on pot. that's him all over; na cały regulator at full volume; iść na całego go all the way; go (the) whole way; go (the) whole hog; cała nuta muz. whole note, semibreve; cała naprzód żegl. full ahead.

2. (= jedyny) only, all; ten stary dom to cały mój majątek this old house is all I have.

3. (= wielki) great, whole; całe mnóstwo zaproszeń loads of invitations, (great) piles of invitiations; cały stos dokumentów do podpisu (great) piles of documents to sign; cała masa kłopotów lots of trouble; całe szczęście, że... thank goodness that..., fortunately...; o całe niebo lepszy far better.

4. (= niezniszczony) whole, intact, unhurt; całe buty good shoes; całe ubranie good clothes; cały i zdrów safe and sound; szukać dziury w całym pick holes in sth; i wilk syty, i owca cała that makes everyone happy.

5. ( wyraża lekceważenie) nie obchodzi mnie ten wasz cały prezes I don't care about this President of yours.

- po śniadaniu/pracy/wojnie after breakfast/work/the war

- po chwili after a bit a. moment

- po godzinie/dwóch latach an hour/two years later, after an hour/two years

- po dwuletnim pobycie w więzieniu after two years in prison

- po południu in the afternoon

- pięć/kwadrans po czwartej five/a quarter past four

- wróciła po dwunastej she came back after twelve

- po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w szkole after a. on graduating he began working at a school

- zdrzemnął się po wyjściu gości he nodded off after the guests had left pot.

- po pięćdziesiątce musisz zacząć dbać o siebie when you’re over fifty you need to take care of yourself

- po czym and then, after which

- oprowadził mnie po starym mieście, po czym zaprosił na piwo he showed me around the Old Town and then invited me for a beer

- po czasie late

- oddał referat pięć dni po czasie he handed in his paper five days late

- po całym mieście/kraju/domu all over (the) town/the country/the house

- po całej Europie all over Europe, throughout the whole of Europe

- ubrania porozrzucane po pokoju clothes flung all over a. scattered around the room

- porozlewać wodę po podłodze to spill water all over the floor

- biegać po sklepach to run round the shops pot.

- chodzić po korytarzu/pokoju to walk up and down the corridor/around the room

- chodzić po lesie/górach to walk in the forest/mountains

- oprowadzić kogoś po zamku to show sb around a castle

- szukać czegoś po encyklopediach to look a. hunt through encyclopedias for sth

- szepczą o tym po kawiarniach tongues are beginning to wag (about it)

- chodzić po piasku/trawie to walk on sand/grass

- poruszać się po szynach to move (along) on rails

- jechać na rowerze po szosie/ścieżce to cycle along a. on a road/path

- ślizgać się po zamarzniętym jeziorze to skate on a frozen lake

- bębnić palcami po stole to drum one’s fingers on the table

- wchodzić/schodzić po schodach to walk up/down the stairs

- zjeżdżać po poręczy to slide down the banisters

- zupa ściekała mu po brodzie the soup was dripping down his chin

- poruszać się po linii prostej to move in a straight line

- przechodzić przez jezdnię po pasach to cross the road at a zebra crossing

- głaskać kogoś po włosach/policzku to stroke sb’s hair/cheek

- całować kogoś po rękach to kiss sb’s hands

- pokrzywy parzyły go po nogach nettles were stinging his legs

- po tej/drugiej stronie ulicy on this/on the other side of the street

- po prawej stronie drogi to the right of the road

- po obu stronach kartki on both sides of the paper

- kawałek chleba posmarowany po wierzchu dżemem a piece of bread with jam spread on top

- placek przypalony po brzegach a pie burnt along the edges

- po szyję/czubek głowy up to the neck/the top of one’s head

- silne wiatry od Bałkanów po Skandynawię strong winds from the Balkans up to Scandinavia

- wody było po kolana the water was knee-deep

- talerz pełen po brzegi a plate full to the brim

- od średniowiecza po schyłek Oświecenia from the Middle Ages up to a. until the end of the Enlightenment

- od profesora po sekretarkę from the professor down to the secretary

- była w naszym domu pierwszą osobą po ojcu she was the second most important person in our home after father

- miał piąty po zwycięzcy czas na mecie he had the fifth best time (after the winner)

- jeden po drugim one after the other a. another

- przesłuchiwał taśmę po taśmie he listened to one tape after another

- krok po kroku step by step

- dzień po dniu day after day; day in, day out

- odziedziczyć coś po kimś to inherit sth from sb

- objąć stanowisko po kimś to take over sb’s position, to succeed sb

- objął tron po wuju he succeeded his uncle to a. on the throne

- dom miał po dziadku he inherited the house from his grandfather

- po matce miała talent muzyczny she had inherited her mother’s musical talent

- prowadził po ojcu sklep mięsny he ran a butcher’s shop inherited from his father

- nosić imię po dziadku to be named after one’s grandfather

- rozpaczać po kimś to grieve over a. for sb

- płakać po kimś to mourn sb

- obiecywać sobie coś a. oczekiwać czegoś po kimś/czymś to expect sth from sb/sth

- nie obiecuj sobie po nim zbyt wiele don’t expect too much from him

- czego oczekujesz po tym zebraniu? what are you expecting from the meeting?

- butelka po mleku/piwie a milk/beer bottle

- pusty worek po ziemniakach an empty potato sack

- poznać kogoś po głosie/ruchach to recognize sb by their voice/movements

- po czym go poznałeś? how did you recognize him?

- widać po twoich oczach, że jesteś zmęczona I can see a. tell by your eyes that you’re tired

- sądząc po akcencie, (on) pochodzi z Dublina judging by a. from his accent, he comes from Dublin

- stać w kolejce po mięso to stand in the meat queue, to queue up for meat

- zadzwonić po lekarza/taksówkę to phone for the doctor/a taxi

- poszła do sklepu po chleb she went to the shop for some bread

- poszedł po wnuczkę he went to collect his granddaughter

- zatelefonowała do niego po radę she called him to ask for some advice

- przyszedłem tu tylko po to, żeby wyjaśnić całą sprawę I just came here to explain the whole thing a. business pot.

- nie po to przez pięć lat studiowałam prawo, żeby pracować jako kelnerka I didn’t study law for five years (in order) to work as a waitress

- co a. cóż ci po pękniętej filiżance? what do you need a cracked cup for?

- nic mi po takich radach what’s the use of advice like that?

- nic tu po mnie I’m not needed here; I may as well go a. be off pot

- po co what for?, why?

- po cóż whatever for?

- po co ci nóż? what do you need a knife for?

- nie wiem, po co tu przyszła I don’t know what she came here for a. why she came here

- po parę razy dziennie several times a day

- trzy pliki po sto banknotów (każdy) three bundles of a hundred banknotes each

- po 2 złote za sztukę (at) 2 zlotys each a. apiece

- po 5 złotych za kilo (at) 5 zlotys a a. per kilo

- po ile? a. po czemu? przest. how much?

- po ile te pomidory? how much are these tomatoes?

- wchodziły po jednej they entered one by one a. one at a time

- podchodzić do stołu po dwóch/trzech to come up to a. approach the table in twos/threes

- po trochu bit by bit, little by little

- zapłaciliśmy po dziesięć złotych we paid ten zlotys each

- dostali po dwa jabłka they each got two apples

- każde dziecko dostało po zabawce each child a. each of the children got a toy

- Adam i Robert wygrali po książce Adam and Robert each won a book

- zrób to po swojemu do it your own way

- czy mówisz po litewsku/włosku? can you speak Lithuanian/Italian?

- powiedz to po angielsku say it in English

■ po temu (stosowny) for it

- to nie miejsce i czas po temu this is not the (right) time or place for it

- powiem jej, kiedy nadarzy się po temu okazja I’ll tell her when I get the chance a. opportunity

- mam po temu powody I have my reasons

- miała wszelkie warunki po temu, żeby być dobrą aktorką she had all the makings of a good actress

* * *

abbr ( SZKOL: = Przysposobienie Obronne)

* * *

+ Loc.

1. ( czas) after; past; dziesięć po trzeciej ten past l. after three; już po wszystkim it's all over now; mądry Polak po szkodzie everybody's got 20/20 hindsight, (it's easy to be) wise after the event; po chwili after a while, a moment later; po lecie przychodzi jesień summer is followed by fall l. autumn; po kilku latach after a few years, (a) few years later; po śniadaniu after breakfast; po zmroku after dark; przyjadę po świętach I'll come after Christmas.

2. ( kolejność) after; jeden po drugim one after another.

3. ( pochodzenie) from, of; butelka po winie (empty) wine bottle; garnek po mleku dirty milk pot; puszka po rybach empty fish can; rzeczy po kimś hand-me-downs.

4. (= na podstawie) by; nie dać czegoś znać po sobie not let sth show; rozpoznać kogoś po akcencie/głosie recognize l. tell sb by his l. her accent/voice.

5. ( dziedziczenie) after, from; dostała imię po babce she was named after her grandmother; głos mam po ojcu I get my voice from my father; objąć stanowisko po kimś take over from sb; spadek po wujku inheritance from one's uncle.

6. ( hierarchia) after, next to; najważniejszy po prezydencie next to president; pierwszy po Bogu next to God; po Mickiewiczu after Mickiewicz.

7. (przestrzeń, powierzchnia) in, around, on, over, along; całować kogoś po policzkach/rękach kiss sb's cheeks/hand; chodzić po linie walk on a rope; dreszcz przebiegł mi po plecach chill ran down my spine; głaskać kogoś po włosach stroke sb's hair; po drugiej stronie on the other side; po kładce over the footbridge; po korytarzu in l. along the corridor; po kraju around the country; po lesie/górach in the forest/mountains; po linii prostej in a straight line; po niebie in the sky; po mieście around the city; po okolicy around the neighborhood; po pokoju around the room; po trawie on grass; schodzić po schodach/drabinie go down the stairs/ladder; wchodzić po schodach/drabinie go up the stairs/ladder; wędrować po górach walk l. hike the mountains.

8. ( rozciągłość w przestrzeni) around, round; chodzić po ludziach go from door to door; przesiadywać po kawiarniach sit around in cafes; jeździć po sanatoriach go from one sanatorium to another; włóczyć się po sądach drag o.s. from court to court.

9. ( rozciągłość w czasie) to, till, until; pisać po całych dniach write for days on end; ślęczeć po nocach sit up late.

10. ( systematyczność) by; po kawałku piece by piece, bit by bit; po trochu bit by bit; little by little.

11. + Acc. ( zasięg) (up) to; stać w wodzie po kolana stand knee-deep in water; kufel wypełniony po brzegi beer mug full to the brim; uśmiać się po pachy laugh one's head off.

12. + Acc. ( kres) till, until, to; aż po wszystkie czasy przest. till l. to the end of time; po dziś dzień przest. to this day.

13. + Acc. ( cel) for; przyjść po poradę come for advice; dzwonić po lekarza call a doctor; sięgać po poradnik reach for a handbook; po co? what for?; po co to robisz? what are you doing this for?; nie pójdę tam, bo i po co? I'm not going there, what's the use?; po co o tym myślisz? what's the use of thinking about it?; nie wiem, po co to zrobiłem I don't know what I did it for; licho wie po co god knows why; po co ta mowa? pot. save your breath; po jakie licho l. kiego grzyba? pot. what the heck l. hell for?

14. + Acc. (okeślona, powtarzająca się ilość, liczba) a, per; po trzy złote za kilogram three zloty a kilo; po pięć sztuk w paczce five items per pack.

15. + Acc. ( wyliczanie) po pierwsze firstly; po trzecie thirdly; po wtóre l. drugie secondly.

16. + Dat. ( sposób) in; po angielsku/polsku in English/Polish; po bożemu in a godly fashion; po cichu silently; po góralsku highlanders' fashion; po koleżeńsku friendly; po ludzku humanely; po mistrzowsku in a masterly way; po nowemu in a new way; po ojcowsku like a father; po pijanemu when drunk; po prostu just like that; po staremu in the (same) old way; posuwać się po omacku grope in the dark.

- drugie miejsce second place

- zająć drugie miejsce to take second place, to come second

- wydanie drugie second edition

- planować drugie wydanie powieści to plan another a. second edition of a novel

- jej drugi mąż her second husband

- wyjść za mąż/ożenić się po raz drugi to get married a second time

- syn/córka z drugiego małżeństwa son/daughter from a second marriage

- po drugie, … secondly

- tym zagadnieniem zajmiemy się jako drugim we’ll deal with this later

- drugie piętro second floor

- mieszkają pod drugim they live at number 2

- druga klasa (w szkole) second form a. class GB, second grade US; (w pociągu) second a. standard class; (w samolocie) economy class; (na statku) cabin class; przen. second-class, second-rate

- bilet drugiej klasy a second-class a. standard ticket

- podróżować drugą klasą to travel second-class a. standard

- druga potęga square

- do drugiej potęgi to the power of 2

- druga zmiana (w systemie dwuzmianowym) night shift; (w systemie trzyzmianowym) afternoon shift

- pracować na drugiej zmianie to work the second shift

- druga osoba Jęz. second person

- w drugiej osobie in the second person

- drugi obieg (wydawniczy) Polit. underground publishing

- wydać coś w drugim obiegu to publish sth underground

- prasa drugiego obiegu the underground press

- drugi pilot Lotn. a co-pilot

- drugi plan the background

- zejść na drugi plan to fade into the background

- drugie skrzypce Muz. second violin; przen. second fiddle

- drugie śniadanie (zapakowane) packed lunch; (posiłek) elevenses GB pot.

- co drugi dzień every second day

- na drugi dzień/tydzień the following a. next day/week

- a na drugi raz… pot. next time

- oba są ładne, ale ten drugi kot podoba mi się bardziej both are nice, but I like that other cat more

- druga teoria jest bardziej prawdopodobna the second theory is the more probable

- towar drugiego gatunku a second a. seconds

- obywatel drugiej kategorii a second-class citizen

- jeden śpiewa, drugi rysuje one’s singing, the other’s drawing

- oba pasują, ale ten drugi jest elegantszy both fit, but that one is smarter

- bronić/winić drugich to defend/blame the others

- pierwszy (z wymienionych) należy do gadów, drugi do płazów the former is a reptile, the latter is an amphibian

- ona ma urodziny drugiego lutego her birthday is on the second of February

- jest druga po północy it’s two (o’clock) in the morning

- być w domu na drugą (po południu/w nocy) to be home by two (in the afternoon/in the morning)

- jedna druga pucharu UEFA the UEFA Cup Semi-final

- na drugie była kaczka po pekińsku Peking duck was served as a main course

■ moja druga ojczyzna my adopted country

- moje drugie ja my alter ego

- drugie tyle [kandydatów, jabłek] the same number (again); [pracy, wody] the same amount (again)

- złapać drugi oddech to get one’s second wind

- przyjdzie, dobrze, nie przyjdzie, drugie dobrze it’s all the same whether he comes or not

einmal, 1-mal^RR['aɪnma:l] adv

1) ( ein Mal) jeden raz

wieder \einmal znów

\einmal mehr jeden raz więcej

\einmal vier ist vier jeden razy cztery równa się cztery; s. a. achtmal

2) ( ein einziges Mal) jeden jedyny raz

wenn du auch nur \einmal auf mich hören würdest! gdybyś mnie posłuchał(a) tylko ten jeden jedyny raz!

das gibt's nur \einmal ( fam) to zdarza się/istnieje tylko raz

\einmal Hamburg und zurück, bitte jeden bilet do Hamburga i z powrotem

\einmal Tee und zwei Kaffee, bitte! proszę jedną herbatę i dwie kawy!

\einmal im Monat/am Tag/in der Woche raz w miesiącu [o na miesiąc] w ciągu dnia [o na dzień] w tygodniu [o na tydzień]

\einmal und nie wieder tylko jeden raz i nigdy więcej

noch \einmal jeszcze raz

3) ( zunächst) najpierw

\einmal sagst du dies und dann wieder das najpierw mówisz tak, a potem znowu inaczej

4) ( ein weiteres Mal)

noch \einmal jeszcze raz

soll ich es [dir] noch \einmal erklären? czy mam ci to jeszcze raz wyjaśnić?

\einmal mehr jeszcze raz

5) ( irgendwann in der Vergangenheit) kiedyś, pewnego razu

es war \einmal... było sobie kiedyś...

sie waren \einmal glücklich oni byli kiedyś szczęśliwi

das Hotel ist nicht mehr das, was es \einmal war ten hotel nie jest już taki jak kiedyś

warst du schon \einmal in Wien? czy byłeś już kiedyś w Wiedniu?

es war \einmal ein König, der hatte drei Töchter był sobie kiedyś król, który miał trzy córki

das war \einmal! to już było!

schon \einmal kiedyś dawno

hast du schon \einmal daran gedacht auszuwandern? czy zastanawiałeś się kiedyś nad emigracją?

6) ( irgendwann in der Zukunft) kiedyś później

du wirst \einmal an meine Worte denken! pewnego dnia/kiedyś przypomnisz sobie moje słowa!

es kommt \einmal der Tag, an dem... przyjdzie kiedyś dzień, w którym...

ich will \einmal Pilot werden chcę kiedyś zostać pilotem

7) ( mal) raz

\einmal sagt er dies, \einmal das raz mówi to, raz tamto

nicht \einmal ani razu

8) auf \einmal ( plötzlich) nagle, naraz; ( an einem Stück) za jednym razem; ( zugleich) równocześnie, naraz

schreit nicht alle auf \einmal nie krzyczcie wszyscy naraz

\einmal ist keinmal ( przysł) jeden raz nic nie znaczy

- trafił do tarczy za trzecim razem he hit the target at the third attempt

- rozdział trzeci chapter three

- to trzecie wydanie tej książki this is the third edition of this book

- trzecia osoba Jęz. third person

- trzeci migdał Anat. adenoid, pharyngeal tonsil

- trzeciego wyjeżdżam na wczasy I’m going on holiday on the third

- trzeci maja the third of May

- zegar wybił trzecią the clock has just struck three

- spotkajmy się o trzeciej let’s meet at three o’clock

- jest dziesięć po trzeciej it’s ten past three

- jedna trzecia tortu a third a. one third of the cake

- dwie trzecie two thirds

■ dowiedzieć się o czymś a. usłyszeć coś z trzecich ust to hear about sth third-hand

- osoby trzecie a. ktoś trzeci third party

- po trzecie third(ly)

- trzeci wiek the third age

* * *

* * *

third; trzecia potęga mat. third power, cube; Trzecia Rzesza hist. the Third Reich; kraje Trzeciego Świata polit. the Third World countries; osoby trzecie third parties; jedna trzecia a third, one third ( czegoś of sth); dwie trzecie two thirds; po trzecie third, thirdly; za trzecim razem upon a third attempt.

(= trzeci dzień miesiąca) the third; trzeciego lutego on February (the) third; on the third of February.

- jest wielu znanych aktorów there are many well known actors

- nie ma nikogo, kto mógłby to zrobić there’s no one who could do it

- czy jest Bóg, czy go nie ma? does God exist, or not?

- był sobie kiedyś stary król there was a. lived once an old king

- nie było cię jeszcze wtedy na świecie this was before you were born

- kiedy mnie już z wami nie będzie euf. when I am no more a. I am no longer with you euf.

- myślę, więc jestem I think, therefore I am

- być albo nie być to be or not to be

- to dla nas być albo nie być this is our to be or not to be, this is our Waterloo

- nie ma już dla niej ratunku nothing can save her now

- jest wiele powodów do zadowolenia there’s good reason to be happy

- nie ma obaw a. strachu pot. ! no problem! pot., not to worry! pot.

- nie ma powodu do obaw there is no reason a. need to worry

- są sprawy, których nigdy nie zrozumiesz there are (certain) things that you’ll never understand

- nie ma co płakać/gadać it’s no use crying/talking (about it)

- nie ma co żałować (there’s) no need to be sorry

- nie ma co a. czego żałować it’s no great loss

- nie ma czemu się dziwić, że… it’s no surprise a. wonder that…

- nie ma o co się kłócić there’s nothing to quarrel about

- nie ma czym się martwić/czego się bać there’s nothing to worry about/to be afraid of

- nie ma z czego być dumnym (it’s) nothing to be proud of

- nie ma z czego się cieszyć/śmiać there’s nothing to rejoice/to laugh about

- „dziękuję za podwiezienie” – „nie ma za co” ‘thanks for the lift’ – ‘don’t mention it’ a. ‘you’re welcome‘

- „przepraszam, że panu przerwałem” – „nie ma za co” ‘sorry I interrupted you’ – ‘that’s all right’

- już cię/was nie ma! off with you!

- być w pracy/szkole to be at work/at school

- być w teatrze/na koncercie to be at the theatre/at a concert

- teraz wychodzę, ale będę w domu o piątej I’m going out now, but I’ll be home at five

- dzisiaj nie ma go w biurze he’s not in the office today

- w pokoju nikogo nie ma/nie było there is/was no-one in the room

- jest już piąta, a jego jak nie ma, tak nie ma it’s already five, and he’s still not here a. there’s still no trace of him

- „czy jest Robert?” – „nie, nie ma go, jest jeszcze w szkole” ‘is Robert in?’ – ‘no, he’s not, he’s still at school’

- „są jeszcze bilety na ostatni seans?” – „niestety, już nie ma” ‘do you still have tickets for the last showing?’ – ‘sorry, all sold out’

- czy będziesz jutro w domu? ‘will you be at home a. in home tomorrow?’

- kiedy (ona) będzie znowu w Warszawie? when will she be in Warsaw again?

- byłem wczoraj u Roberta/u babci I was at Robert’s/granny’s yesterday, I went to see Robert/granny yesterday

- był przy narodzinach swojej córki he was present at the birth of his daughter

- nigdy nie byłem w Rosji I’ve never been to Russia

- „skąd jesteś?” – „(jestem) z Krakowa/Polski” ‘where are you from?’ – ‘(I’m) from Cracow/Poland’

- „gdzie jesteś?” – „tutaj!” ‘where are you?’ – ‘(I’m) here!’

- „jestem!” (przy odczytywaniu listy) ‘here!’, ‘present’

- będąc w Londynie, odwiedziłem Annę when a. while I was in London I went to see Anna

- biblioteka jest w budynku głównym the library is in the main building

- w jednym pudełku jest dziesięć bateryjek there are ten batteries in a packet

- w domu nie było nic do jedzenia there was nothing to eat at home a. in the house

- co jest w tym pudle? what’s in this box?

- gdzie jest moja książka/najbliższa apteka? where’s my book/the nearest chemist’s?

- co jest dzisiaj na lunch? what’s for lunch today?

- wczoraj na kolację był dorsz there was cod for dinner yesterday

- „dużo masz tych ziemniaków?” – „oj, będzie” pot. ‘got a lot of those spuds?’ – ‘loads’ pot.

- będzie, będzie, więcej się nie zmieści pot. that’s plenty a. that’ll do, there’s no room for any more

- jest godzina druga po południu it’s two in the afternoon a. two p.m.

- nie ma jeszcze szóstej rano it’s not yet six a.m.

- zanim dotrzemy do domu, będzie ósma wieczorem/północ it’ll be eight p.m./midnight by the time we reach home

- był maj it was in May

- to było w grudniu 1999 it was in December 1999

- to było dawno, dawno temu this was a long, long time ago

- jest piękny ranek it’s a fine morning

- jest mroźno/upalnie it’s nippy/hot

- wczoraj był deszcz/mróz it was raining/freezing yesterday

- ciekawe, czy jutro będzie pogoda I wonder if it’s going to be fine tomorrow

- nie pamiętam dokładnie, to było dość dawno temu I can’t really remember, it was some time ago

- z niego jeszcze coś będzie he’ll turn out all right

- co z niego będzie? how will he turn out?, what will become of him?

- będzie z niego dobry pracownik he’ll be a good worker

- kuchmistrz to z ciebie nie będzie you’ll never make a chef

- z tych kwiatów nic już nie będzie these flowers/plants have had it pot.

- z naszych planów/wakacji nic nie będzie nothing will come of our plans/holidays

- nic z tego nie będzie it’s hopeless

- nic dobrego z tego nie będzie nothing good will come of it

- tyle pracy i nic z tego nie ma (he’s done) so much work and nothing to show for it

- koncert/egzamin jest jutro the concert/exam is tomorrow

- zebranie było w sali konferencyjnej the meeting was (held) in the conference room

- jutro nie będzie a. nie ma lekcji there are no classes tomorrow

- był do ciebie telefon there was a phone call for you

- czy były do mnie jakieś telefony? has anyone called me?

- był wypadek w kopalni there was an accident in the mine

- co będzie, jeśli nie zdasz egzaminu? what’s going to happen if you fail the exam?

- co będzie, jeśli ktoś nas zobaczy? supposing a. what if someone sees us?

- nie martw się, wszystko będzie dobrze don’t worry, it’ll be a. it’s going to be fine

- w życiu bywa rozmaicie you never know what life may bring

- opowiedziałem jej wszystko, tak jak było I told her everything just as it happened

- co ci/jej jest? what’s the matter with you/her?

- coś mi/jemu jest something’s the matter with me/him

- czy jemu coś jest? is anything the matter with him?

- nic mu nie będzie, to tylko przeziębienie he’ll be fine, it’s only a cold

- być na weselu/zebraniu to be at a wedding/meeting

- wczoraj byliśmy na przyjęciu we were at a reception yesterday

- być w liceum/na uniwersytecie to be at secondary school/at university

- być na studiach to be a student a. at college

- być na prawie/medycynie to study law/medicine

- był na trzecim roku anglistyki he was in his third year in the English department

- być na kursie komputerowym to be on a computer course

- być na wojnie to go to war

- być pierwszym/drugim to be the first/second to arrive

- był na mecie trzeci he came third

- czy był już listonosz? has the postman been a. come yet?

- być pod urokiem/wrażeniem kogoś/czegoś to be charmed/impressed by sb/sth

- być pod wpływem kogoś/czegoś to be under the influence of sb/sth

- prowadzić samochód, będąc pod wpływem alkoholu to drive while under the influence of alcohol

- być w ciąży to be pregnant

- być w dobrym/złym humorze to be in a good/bad mood

- nie być w nastroju do zabawy not to feel like going out a. partying

- być w doskonałej formie to be in excellent form a. in fine fettle

- być w strachu to be scared

- być w rozpaczy to be in despair

- bądźmy dobrej myśli let’s hope for the best

- jestem przed obiadem I haven’t had my lunch yet

- jestem już po śniadaniu I’ve already had breakfast

- był siedem lat po studiach he had graduated seven years earlier

- być po kielichu/po paru kieliszkach pot. to have had a drop/a few euf.

- być na diecie to be on a diet

- być na kaszce a. kleiku to be on a diet of gruel

- być na emeryturze/rencie to be on a pension

- sukienka jest do kolan the dress is knee-length

- wody było do kostek the water was ankle-deep

- firanka była do połowy okna the net curtain reached halfway down the window

- chwila nieuwagi i było po wazonie one unguarded moment and the vase was smashed to pieces

- jest już po nim/nas! it’s curtains for him/us! pot.

- jeszcze chwila i byłoby po mnie another instant and it would have been curtains for me a. would have been all up with me pot.

- być nauczycielem/malarzem to be a teacher/painter

- kiedy dorosnę, będę aktorem when I grow up, I’ll be an actor

- być Polakiem/Duńczykiem to be Polish/Danish

- borsuk jest drapieżnikiem the badger is a predator

- nie bądź dzieckiem! don’t be childish a. such a child!

- jestem Anna Kowalska I’m Anna Kowalska

- „cześć, to ty jesteś Robert?” – „nie, jestem Adam” ‘hi, are you Robert? a. you’re Robert, are you?’ – ‘no, I’m Adam’

- co to jest – ma cztery nogi i robi „miau”? what (is it that) has four legs and says ‘miaow’?

- była wysoka/niska she was tall/short

- jest autorką cenioną przez wszystkich she’s an author appreciated by all a. everybody

- mój dziadek był podobno bardzo przystojnym mężczyzną my grandfather is said to have been a very handsome man

- wciąż jest taka, jaką była za młodu she’s still her old self

- kwiaty były żółte i czerwone the flowers were yellow and red

- pizza była całkiem dobra the pizza was quite good

- pojemnik był z drewna/plastiku the container was made of wood/plastic

- z tych listewek byłby ładny latawiec these slats could make a fine kite

- wszystko to były jedynie domysły it was all only conjecture

- czyj jest ten samochód? whose car is this?, who does this car belong to?

- ta książka jest jej/Adama this book is hers/Adam’s, this is her/Adam’s book

- żona była dla niego wszystkim his wife was everything to him

- nie naśladuj innych, bądź sobą don’t imitate others, be yourself

- ta zupa jest zimna this soup is cold

- Maria jest niewidoma Maria is blind

- jesteś głodny? are you hungry?

- Robert jest żonaty/rozwiedziony Robert is married/divorced

- są małżeństwem od dziesięciu lat they’ve been married for ten years

- bądź dla niej miły be nice to her

- bądź tak dobry a. uprzejmy would you mind

- bądź tak miły i otwórz okno would you mind opening the window?

- czy byłaby pani uprzejma podać mi sól would you be kind enough a. would you be so kind as to pass me the salt?

- nie bądź głupi! don’t be a fool!

- cicho bądź! be quiet!

- być w kapeluszu/kaloszach/spodniach to be wearing a hat/rubber boots/trousers

- była w zielonym żakiecie/czarnym berecie she was wearing a green jacket/black beret, she had a green jacket/black beret on

- być za kimś/czymś (opowiadać się) to support sb/sth, to be for sb/sth

- byłem za tym, żeby nikomu nic nie mówić I was for not telling anyone anything

- dwa razy dwa jest cztery two times two is four

- ściany pokoju były pomalowane na różowo the walls of the room were painted pink

- dzieci, które są maltretowane przez rodziców children who are abused by their parents

- tak jest napisane w gazecie that’s what it says in the paper

- samochód będzie naprawiony jutro the car will be repaired by tomorrow

- to musi być zrobione do czwartku this must be done by Thursday

- sukienka była uszyta z czarnej wełenki the dress was made of black wool

- będzie pamiętał a. pamiętać tę scenę przez cały życie he will remember this scene all his life

- będziemy długo go wspominali a. wspominać we shall a. will long remember him

- co by się było stało, gdyby nie jego pomoc what would have happened if it hadn’t been for his help

- byłaby spadła ze schodów (omal nie) she almost fell down the stairs

- byłbym zapomniał! zabierz ze sobą śpiwór I almost a. nearly forgot! take a sleeping bag with you

- jest dopiero wpół do ósmej it’s only half past seven

- nie było co jeść there was nothing to eat

- za ciepło będzie ci w tym swetrze you’ll be too hot in this jumper

- byłoby przyjemnie zjeść razem obiad it would be nice to have lunch together

- wychodzić po zmierzchu było niebezpiecznie it was dangerous going out after dark

- nie kupić tego mieszkania będzie niewybaczalnym błędem not to buy that a. the flat would be an inexcusable mistake

- z chorym było źle/coraz gorzej the patient was bad/getting worse

- z dziadkiem jest nienajlepiej grandfather is poorly

- wszystko będzie na niego he’ll get all the blame

- żeby nie było na mnie I don’t want to get the blame

- na imię było jej Maria her name was Maria

- było dobrze po północy it was well after midnight

- będzie z godzinę/trzy lata temu an hour or so/some three years ago

- będzie kwadrans jak wyszedł he must have left fifteen minutes or so ago, it’s been fifteen minutes or so since he left

- do najbliższego sklepu będzie ze trzy kilometry it’s a good three kilometres to the nearest shop

- nie ma tu gdzie usiąść there’s nowhere here to sit

- w tym mieście na ma dokąd pójść wieczorem there’s nowhere to go at night in this town

- nie ma komu posprzątać/zrobić zakupy there’s no-one to clean/to do shopping

- nie ma z kim się bawić there’s no-one to play with

- trzeba było coś z tym zrobić something had to be done about it

- trzeba było od razu tak mówić why didn’t you say so in the first place?

- czytać można było tylko przy świecach one could read only by candlelight

- jest gorzej niż można było przypuszczać it’s worse than might have been expected

■ bądź zdrów! (pożegnanie) goodbye!, take care!

- być bez forsy/przy forsie pot. to be penniless/flush pot.

- być do niczego (bezużyteczny) [osoba, przedmiot] to be useless a. no good; (chory, słaby) [osoba] to be poorly a. out of sorts

- być może perhaps, maybe

- być może nam się uda perhaps we’ll succeed

- być może a. może być, że… it may happen that…

- być niczym [osoba] to be a nobody

- znałem ją, kiedy jeszcze była nikim I knew her when she was still a nobody

- być przy nadziei a. być w poważnym a. odmiennym a. błogosławionym stanie książk. to be in an interesting condition a. in the family way przest.; to have a bun in the oven euf., pot.

- było nie było (tak czy owak) when all’s said and done, after all; (niech się dzieje co chce) come what may, be that as it may

- było nie było, to już ćwierć wieku od naszego ślubu when all’s said and done a. after all, it’s twenty-five years since we got married

- było nie było, idę pogadać z szefem o podwyżce come what may, I’m going to the boss to talk about a rise

- było siedzieć w domu/nie pożyczać mu pieniędzy pot. serves you right, you should have stayed at home/shouldn’t have lent him money

- było nic mu nie mówić you should have told him nothing

- co będzie, to będzie whatever will be, will be

- co było, to było let bygones be bygones

- co jest? pot. what’s up? pot.

- co jest, do jasnej cholery? dlaczego nikt nie otwiera? what the hell’s going on? – why doesn’t anyone open the door? pot.

- co jest? przyjacielowi paru groszy żałujesz? what’s wrong? – can’t spare a friend a few pence? pot.

- coś w tym jest a. coś w tym musi być there must be something in it

- coś w tym musi być, że wszyscy dyrektorzy będą na tym zebraniu there must be something in it, if all the directors are going to the meeting

- jakoś to będzie things’ll a. it’ll work out somehow pot.

- nie ma co a. rady oh well

- nie ma co, trzeba brać się do roboty oh well, time to do some work

- nie ma co! well, well!

- mieszkanie, nie ma co, widne i ustawne well, well, not a bad flat, airy and well laid out

- ładnie się spisałeś, nie ma co! iron. well, well, you’ve done it now, haven’t you!

- nie ma (to) jak kuchnia domowa/kieliszek zimnej wódki nothing beats a. you can’t beat home cooking/a glass of cold vodka

- nie ma (to) jak muzyka klasyczna give me classical music every time

- nie ma to jak wakacje! there’s nothing like a holiday!

- nie może być! (niedowierzanie) I don’t believe it!, you don’t say!

- niech będzie! oh well!

- niech ci/wam będzie! have it your own way!

- niech mu/jej będzie! let him/her have his/her own way!

- niech tak będzie! (zgoda) so be it!

- tak jest! (owszem) (that’s) right!

- „to jest pańskie ostatnie słowo” – „tak jest, ostatnie” ‘is that your final word?’ – ‘yes, it is’, ‘that’s right’

- tak jest, panie pułkowniku/generale! Wojsk. yes, sir!

- to jest książk. that is, that is to say

- główne gałęzie przemysłu, to jest górnictwo i hutnictwo the main branches of industry, that is (to say) mining and metallurgy

* * *

* * *

jestem jesteś są; będę będziesz bądź

1. (= znajdować się w jakimś stanie l. miejscu) be; (= istnieć) exist, be there; być na diecie be on a diet; być na emeryturze be retired; jestem po robocie I'm finished l. done with work (for today); pewnego razu był sobie król... once upon a time there lived a king...; w ogrodzie były róże there were roses in the garden; w Galaktyce są miliardy gwiazd there are billions of stars in the Galaxy; ile ich jest? how many of them are there?; być w kinie be at the theater; być na wycieczce be on a trip; być w Warszawie be in Warsaw; być u babci na wsi be at grandma's house in the country; być z kimś sam na sam be one on one with sb; od świtu jestem na nogach I have been on my feet all day; Ewa jest na ostatnich nogach Eva is ready to drop l. dead on her feet; jesteś na drodze do zawału you are on the road to a heart attack; wszystko jest na swoim miejscu everything is in its place; to było nie na miejscu that was out of line; być na ustach całego miasteczka be on the lips of everyone in town; być jedną nogą na tamtym świecie have one foot in the grave; co dzisiaj będzie na obiad? what's for supper today?; wszystko jest pod ręką we have everything right at hand; być u steru przen. be at the wheel; no to jestem w domu (= zrozumiałem) that hits home; być w latach l. w leciech be up in one's years; być w sile wieku be in one's prime; być w opałach be in a bind; teraz wszystko jest w twoich rękach now everything is in your hands l. up to you; być w siódmym niebie be in seventh heaven; być w swoim żywiole be in one's element; być na zebraniu be at a meeting; być na wojnie be (fighting) in a war; być na studiach be at college; być na anglistyce be in the English Department; nigdy nie byłem w Chicago I've never been to Chicago; Adam jest pod pantoflem swojej żony Adam is henpecked; być nie w sosie be in a bad mood; jest gaz i woda we have gas and water; jestem takiego samego zdania I'm of the same opinion; jestem dobrej myśli I'm hoping for the best; jest mi u ciebie tak dobrze I feel so good at your place; jest mi głupio I feel stupid; to jest do niczego it's no good; być górą be on top; to nie jest czas po temu this is not the time for that; to nie jest mi na rękę this is inconvenient (for me); to nie jest po mojej myśli that's not what I intended l. what I had in mind; jestem pod wrażeniem I'm impressed; jestem bez pieniędzy I'm broke; jestem w ciąży I'm pregnant; Ewa jest przy nadziei przest. Eva is in the family way; jestem na służbie I'm on duty; byliśmy na spacerze we were taking a walk; dobrze wiesz, że jesteś na mojej łasce you know fully well that you're at my mercy; czy jesteś w stanie mnie zrozumieć? are you able to understand me?; jestem w dobrym humorze I'm in a good mood; byliśmy w kłopocie, co zrobić z... we couldn't figure out what to do with...; Ewa przez moment była w rozterce for a moment Ewa was in a dilemma; Ewa jest z Adamem w przyjaźni Ewa is friends with Adam; po czyjej jesteś stronie? whose side are you on?; Adam jest w porządku Adam is OK l. alright; to nie jest w moim guście that's not my style; jestem na bakier z gramatyką I haven't a clue about grammar; z teściową jestem na złej stopie I'm on bad terms with my mother-in-law; z prezesem jestem na ty I'm on a first name basis with the president; jestem za reformą I'm for the reform; oni są z sobą za pan brat they are on familiar terms; jestem z Ewą po słowie przest. I'm engaged to Eve.

2. ( część orzeczenia imiennego) jestem studentem I am a student; byłam piosenkarką I was a singer; będę generałem I will be a general; ta dziewczyna jest ładna that girl is pretty; samochód jest ojca that's father's car; ten długopis nie jest mój this pen isn't mine; bądź zdrów! get well!; jesteś dla mnie niczym! you mean nothing to me; on nie był sobą he wasn't himself; dwa razy dwa jest cztery two plus two is l. equals four.

3. ( w zdaniach bezosobowych) (= zdarzać się) jest piękny dzień it's a beautiful day; był kwiecień it was April; było to dość dawno it was l. happened quite a long time ago; był do ciebie telefon you had a call; było już późno it was getting late; nie ma co jeść there's nothing to eat; będzie z godzinę temu, jak... it's been an hour since...; a co będzie ze mną? what will happen to me?; ciekaw jestem, co z niego będzie I'm curious (about) what will become of him; jeżeli tak jest if it is so; być może maybe, perhaps; co będzie, to będzie come what may; co było, to było let bygones be bygones; jakoś to (w końcu) będzie thing's will turn out fine (in the end); co ci jest? what's wrong l. the matter with you?; z tej mąki nie będzie chleba it's hopeless; nie może być that's impossible; jest już po nim it's too late for him; he's done for; he's a goner l. a has-been; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr what's done is done; tak jest! exactly!, precisely!, that's right; wojsk. yes, sir!; to jest (= czyli) that is; było nie było whatever happens; no matter what (happens).

czasownik posiłkowy

1. tylko będę będziesz itd. ( w formach czasu przyszłego) will (be); będę pamiętał o tym I'll remember that; dzieci będą w ogrodzie the kids will be in the garden; będziemy śpiewać kolędy we're going to sing carols.

2. ( w formach strony biernej) dom był sprzedany za... the house was sold for...; jesteś obserwowany you are being watched; droga jest już naprawiona the road has been repaired.

- mój syn chodzi już do szkoły my son already goes to school

- tam już czekało dwóch oficerów two officers were already waiting there

- już skończyłem I’ve (already) finished

- widziałem już ten film I’ve already seen this film, I’ve seen this film before

- czy ona już przyjechała? has she arrived yet?

- czy mogę już wejść? can I go in now a. yet?

- noga już mnie nie boli my leg has stopped aching now a. is no longer aching

- człowiek niemłody już, ale pełen wigoru a man getting on in years, but still full of life

- już po wszystkim it’s all over

- już po tobie/mnie you’re/I’m done for pot.

- już miała wychodzić… she was about to leave a. on the point of leaving…

- już cię tu nie ma! be off with you! pot.

- ale już! right now!; double quick! GB pot.

- wynocha stąd, ale już! clear off out of it, right this minute! pot.

- już idę I’m coming

- „obiad na stole” – „już, już” ‘dinner’s ready’ – ‘just coming!’

- podjął decyzję już dwa dni wcześniej he had already taken the decision two days before

- gazeta ukazuje się już od roku the newspaper’s been in circulation for a year now

- już starożytni Grecy uważali, że… (even) the ancient Greeks believed that…

- jest już godzina dziesiąta it’s ten o’clock already

- już jako dorosły mężczyzna (already) as a grown man

- do Warszawy przeniósł się już po wojnie he moved to Warsaw after the war (was over)

- już w listopadzie spadł śnieg it was already snowing in November

- już niedługo! not much longer now!

- do egzaminu zostały już tylko dwa tygodnie it’s only two weeks till a. to the exam (now)

- „jak daleko jeszcze?” – „już tylko pięć kilometrów” ‘how much further?’ – ‘only five more a. another five kilometres’

- już niedługo a. wkrótce się spotkamy we’ll see each other very shortly a. soon

- przebiegł już 10 kilometrów he has already run ten kilometres

- to już dziewięćdziesiąta minuta meczu the match is already in its ninetieth minute

- nie ma już nic w lodówce there’s nothing left in the fridge

- „co jeszcze masz do powiedzenia?” – „już nic” ‘what else have you got to say?’ – ‘nothing’

- skoro nie ma już więcej pytań… since there are no more questions…

- to już coś that’s (already) something

- liczy się już sam udział participation itself counts

- to już wystarczy, żeby ją uniewinnić that in itself is enough a. sufficient for her to be acquitted

- już to, co powiedziałeś, świadczy o twojej uczciwości what you’ve said in itself is proof of your honesty

- teraz już przesadziłeś now that’s an exaggeration (on your part)

- a już kąpanie się w morzu w środku zimy, to na pewno wariactwo and going as far as to swim in the sea in the middle of winter is sheer madness

- już ja ci pokażę! pot. I’ll show you! pot.

- już ja się postaram, żebyś tego pożałował! pot. I’ll make sure you regret this!

- już ojciec ci dołoży! pot. now you’ll catch a. get it from father! pot.

■ i już and that’s that

- powiedziała, że go kocha i już she said she loved him and that’s that

- „skąd ty to wiesz?” – „wiem i już!” ‘how do you know?’ – ‘I know, that’s all!’

- nie i już! I said no, and that’s that!

- już to…, już to… książk. sometimes… and sometimes…, either… or…

- postaci już to komiczne, już to tragiczne characters that are sometimes comic, sometimes tragic

- cały dzień już to opalali się, już to grali w karty all day long they were either sunbathing or playing cards

* * *

* * *

i particle

1. already; jak już mówiłem as I have already said; już idziesz? are you leaving already?; już jestem spóźniony I'm late already.

2. yet ( w pytaniach ogólnych); czy już jadłeś? have you eaten yet?; czy Tom już przyjechał? has Tom arrived yet?

3. już nie not any more.

4. to już koniec it's all over; już po mnie I've had it; I'm done; nie i już! the answer is no!; no means no!; już ja cię nauczę! I'll teach you a lesson!; tego już za wiele! that's the last straw!; już cię nie ma! out you go!; już idę! I'm just coming!; już miałem powiedzieć... I was just about to say...

der¹ art sg m (G des, D dem, A den) wird nicht übersetzt, z.B. der, den Tag dzień, des Tages dnia, dem Tag dniu; pron dem (G dessen) ( dieser) ten, G tego; ( jener) tamten, G tamtego; fam. ( statt „er“) on, G (je)go; pron rel (G dessen) N ten, który, A, G ten, którego, D ten, któremu

der² G, D sg f →LINK="die" die¹

der³ G pl m, f, n →LINK="die" die²

- źli ludzie evil a. bad people

- złe czyny misdeeds, misdoings

- złe traktowanie ill-treatment

- w złych zamiarach with evil intent

- złe towarzystwo bad company

- zła wola ill will, malice

- zły duch evil spirit

- mieć a. poczytywać coś komuś za złe to bear sb a grudge for sth

- nie życzę nikomu/jej (nic) złego I wish nobody any ill/I wish her no ill

- nie miałem nic złego na myśli I meant no harm

- nie widzę w tym nic złego I can’t see any harm in it

- nic złego się nie stało! no harm done!

- być na złej drodze przen. (w rozumowaniu, wnioskowaniu) to be on the wrong track; to be (way) off beam pot.

- jest bardzo złym dyrektorem he’s a really bad director

- cieszyć się złą sławą to be infamous

- ten hotel ma raczej złą markę the hotel is a rather disreputable place; the hotel has a bad rap US pot.

- w szkole miał same złe stopnie he got nothing but bad marks at school

- zła passa a run of bad luck

- złe przeczucie (a sense of) foreboding

- najgorszy dzień w moim życiu the blackest a. worst day in my life

- przyszły na nas/nich złe czasy we/they have hit upon hard times

- trapił ich zły los they were dogged by misfortune

- złe odżywianie a poor a. bad diet, malnutrition

- złe warunki mieszkaniowe poor housing

- złe warunki pogodowe poor weather conditions

- zły stan zdrowia ill health

- zły przewodnik ciepła/elektryczności a poor conductor of heat/electricity

- zła nawierzchnia a poor surface

- miała złą wymowę her pronunciation was bad

- to była zła decyzja it was a bad decision

- jej zły humor her bad temper

- być złym na kogoś za a. o coś to be angry with sb about a. over sth

- jesteś na mnie o coś zły? are you angry at me for some reason?

- jest w złym humorze a. nastroju he is in a bad mood

- jestem zły jak diabli pot. I’m angry as hell

- potrafił być nieznośny, ale nigdy nie usłyszał od mamy złego słowa sometimes he was unbearable, but he never heard a cross word from his mum

- spojrzał na nią złym wzrokiem he looked at her disapprovingly

- w złym guście in bad taste

- palenie tytoniu jest w złym tonie it isn’t considered good form to smoke

- namówić a. przywieść kogoś do złego to lead sb astray

- wyrządzić dużo złego to do much harm

- złe go opętało he is possessed by a demon a. the Devil

■ co gorsza what is worse

- na domiar złego to top it all, on top of all that

- siła złego na jednego the odds are against one;

- z dwojga złego the lesser evil, the lesser of two evils

- zła strona czegoś the disadvantage of sth

- mieć swoje dobre i złe strony to cut both ways, to have its advantages and disadvantages

- zła wiara Prawo mala fides, bad faith

- w złej wierze Prawo mala fide

- działać w złej wierze to act mala fide a. in bad faith

- nadużycie władzy w złej wierze a mala fide abuse of authority

- zły sen a nightmare

- zły wzrok a. złe spojrzenie the evil eye, a leering eye

- spojrzeć na kogoś złym okiem a. rzucić komuś złe spojrzenie to give sb the evil eye

- być w złej formie pot. (fizycznie) to be out of shape, to be unfit; (psychicznie) to be in low spirits

- sprowadzić kogoś na złą drogę to deprave sb, to lead sb astray

- zejść na złą drogę to become immoral

- urodzić się pod złą gwiazdą to be star-crossed książk.

- wymyślać (komuś) od najgorszych to call sb names

- zrobić sobie coś złego to attempt suicide

- nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło przysł. every cloud has a silver lining przysł.

- nie ma złej drogi do mojej niebogi przysł. all’s fair in love and war przysł.

- złego diabli nie biorą a. wezmą przysł. ≈ no disaster can befall a wicked person

- uwaga! zły pies! beware of the dog!

* * *

* * *

gorszy; źli

1. (= nieetyczny) evil, wicked; bad; ill; zły duch the evil one, devil, Satan; evil spirit; złe towarzystwo bad l. fast company; zła wola ill will; zła wiara prawn. bad faith, mala fides; działać w złej wierze zwł. prawn. act in bad faith; zły to ptak, co własne gniazdo kala it is a foolish bird that defiles l. soils its own nest, it is an ill bird that fouls its own nest.

2. (= rozgniewany) angry, cross; jestem zły na ciebie I am angry l. cross with you; uwaga! zły pies beware of the dog!; zły humor bad mood; patrzeć na kogoś l. coś złym okiem disapprove of sb l. sth.

3. (= niesumienny) poor; bad; zły ojciec bad father; zły robotnik poor worker; obym był złym prorokiem may I be wrong, I hope I am wrong; złej tanecznicy przeszkadza rąbek u spódnicy a bad workman (always) blames his tools, a bad writer blames his pen.

4. (= niekorzystny) unfavorable, bad; przedstawiać coś w złym świetle put l. present sth in an unfavorable light.

5. (= niepomyślny) bad, inauspicious; mam zły dzień I am having a bad day; mam dla ciebie złe wiadomości I have bad news for you; robić dobrą minę do złej gry put on a brave face; wymówić coś w złą godzinę jinx sth; urodzić się pod złą gwiazdą be born under a bad sign; tylko nie zrób sobie czegoś złego don't hurt yourself; mieć zły sen have a bad dream.

6. (= niewłaściwy) wrong, improper; bad; poor; mieć zły wzrok have poor eyesight; zły przewodnik fiz. bad conductor; zła pogoda bad weather; być w złej formie be in bad shape; znam cię jak zły szeląg l. grosz I know you very well; dobre wino nie jest złe żart. drinking good wine won't do you any harm; w złym guście in bad taste; złe traktowanie ill-treatment.

7. (= niezgodny z intencjami) wrong; idziesz w złym kierunku you're heading in a wrong direction; sprowadzić kogoś na złą drogę lead sb astray.

1. (= zły człowiek) bad person; złego diabli nie porwą the devil protects l. looks after his own, the devil's children have the devil's luck, naught is never in danger.

2. (= diabeł) the evil one, devil, Satan.

- siedziałem tutaj cały czas I’ve been sitting here all the time a. the whole time

- boli mnie całe ciało my whole a. entire body aches

- spóźniłem się o całe pół godziny I was a whole half-hour late

- całe lato nie było deszczu it didn’t rain all a. the whole summer

- całymi godzinami/dniami/latami for hours/days/years on end

- płakać całymi nocami to cry night after night

- jesteś cały mokry you’re all wet

- kobieta cała w czerni a woman dressed all in black

- figurka cała ze złota a figure made entirely of gold

- całą duszą/sercem a. z całej duszy/serca with all one’s heart a. one’s whole heart

- iść na całego pot. to go the whole way a. whole hog pot.

- zabawa była na całego the party was a total rave pot.

- nie ma co, zawaliłeś na całego there’s no doubt about it, you’ve completely fouled up pot.

- całe wiadro węgla/wody a whole bucket(ful) of coal/water

- całe umeblowanie pokoju stanowiły stół i krzesła the only furniture in the room consisted of a table and chairs

- to cały mój dobytek that’s all (that) I have a. possess

- to moja cała pociecha that’s all the comfort I have

- to jest cała jej wiedza na ten temat that represents her entire knowledge on the subject

- mam cały stos listów do wysłania I’ve got a whole stack of letters to send off

- mam całą masę rzeczy do załatwienia I’ve got a whole mass of things to arrange a. settle

- całe szczęście, że przyszedłem w porę luckily, I came just in time; it was (damn) lucky I arrived in time pot.

- wazon spadł, ale jest cały the vase fell, but it’s still in one piece a. intact

- uciekaj, pókiś cały! get out, while you’re still in one piece!

- miał szczęście, że wrócił cały z tej wyprawy he was lucky to return from the trip unscathed a. in one piece

- wrócił cały i zdrów he returned safe and sound

- z całą pewnością with complete certainty

- robić coś z całym spokojem to do sth completely calmly

- wyznać z całą szczerością to confess in all sincerity

- była cała w nerwach/w uśmiechach/we łzach she was all nerves/smiles/in tears

- to cały Marek that’s Marek all over pot.

- popatrz jak się uśmiecha – cały dziadek the way he smiles – he’s just like his grandpa

- □ cała naprzód Żegl. full speed ahead!

- cała wstecz Żegl. full speed astern!

■ całym/całą sobą with one’s whole being

- chłonął jej słowa całym sobą his whole being soaked up her words

- czuła całą sobą, że już go nie zobaczy she felt with her whole being that she would never see him again

- na całe gardło a. cały głos at the top of one’s voice

- tego całego Jacka nie było pejor. that twit Jacek wasn’t there pot.

- co mnie obchodzi ten cały kierownik/ta cała twoja praca pejor. what do I care about the bloody manager/that damn job of yours pot.

- z całej siły a. całych sił with all one’s might

- głęboka blizna przechodząca mu przez czoło a deep scar stretching across his forehead

- chmury ciągnące się od Skandynawii, przez Morze Północne po Wyspy Brytyjskie clouds stretching from Scandinavia across the North Sea as far as the British Isles

- przejść przez jezdnię to cross the street, to go across the street

- przeskoczyć przez strumyk to jump over a. across a stream

- sweter przerzucony przez oparcie krzesła a jumper thrown over the back of a chair

- wejść/wyskoczyć przez okno to come in through/jump out of the window

- przeciskać się przez tłum to push one’s way through the crowd

- brnąć przez śnieg to plough through the snow

- usłyszeć jakiś hałas przez ścianę to hear some noise through the wall

- most przez Wisłę a bridge across a. over the Vistula

- pociąg do Kolonii przez Poznań i Hanower a train to Cologne via Köln a. passing through Poznań and Hanover

- torba z paskiem przez ramię a bag with a shoulder strap

- okno przez całą szerokość ściany a window covering the entire width of the wall

- mieszkali przez podwórko they lived across the courtyard

- nocowaliśmy przez ścianę we slept in adjacent rooms

- przejść pomyślnie przez egzamin to pass a. get through an exam

- przejść przez piekło przen. to go through hell przen.

- przez dwa dni/trzy lata for two days/three years

- przez chwilę for a moment

- przez jakiś czas for some time

- przez cały czas all the time

- przez cały dzień/rok all through the day/year, throughout the day/year

- pracować przez całą noc to work all through the night a. the whole night (through)

- skończę tłumaczenie przez niedzielę/maj I’ll finish the translation over Sunday/during May

- dom zniszczony przez pożar a house destroyed by fire

- zakazany przez prawo forbidden by law

- został ukąszony przez węża he was bitten by a snake

- przez telefon [rozmawiać] on the phone; [poinformować] over the phone

- transmitowany przez radio/telewizję broadcast a. transmitted on the radio/on television

- pić sok przez słomkę to drink juice through a. with a straw

- napisać coś przez kalkę to make a carbon copy of sth

- prasować spodnie przez mokrą szmatkę to iron a pair of trousers through a damp cloth

- uczcili pamięć zmarłych przez powstanie they paid tribute to the dead by rising from their seats

- głosowali przez podniesienie ręki they voted by a show of hands

- słowo „chirurg” pisze się przez „ch” the word ‘chirurg’ is spelt with a ‘ch’

- przez niedopatrzenie/nieuwagę through a. out of negligence/carelessness

- przez złośliwość out of malice

- przez pomyłkę/przypadek by mistake/accident

- przez kogoś because of a. through sb

- przez niego złamałem sobie nogę because of a. thanks to iron. him I broke my leg

- to wszystko przez ciebie/przeze mnie it’s all your/my fault, it’s all because of you/me

- przez to because of that

- miał krótszą jedną nogę i przez to lekko utykał he had one leg shorter than the other and because of that he had a slight limp

- przez to, że… through the fact that…, because…

- straciliśmy mnóstwo pieniędzy przez to, że mu uwierzyliśmy we lost a lot of money, all because we trusted him

- rozmawiać przez tłumacza to speak through an interpreter

- zarezerwować hotel przez biuro podróży to book a hotel through a travel agent

- poznałem przyszłą żonę przez Roberta I met my wife through Robert

- list wysłano przez gońca the letter was sent by messenger a. through a messenger

- przez pierwiastki ciężkie rozumiemy pierwiastki cięższe od wodoru by heavy elements we undertstand elements heavier than hydrogen

- co przez to rozumiesz? what do you understand by that?

- co chcesz przez to powiedzieć what do you mean by (saying) that?

- podziel/pomnóż sumę przez 5 divide/multiply the sum by 5

- Domaniewska 7/9 (siedem łamane przez dziewięć) 7-9 (seven to nine) Domaniewska Street

* * *

prep +acc

1) ( na drugą stronę) across

2) ( poprzez) through